روز جهانی محصلین، اما و اگرهای تحصیلی در افغانستان

روز جهانی محصلین یادبودی از تحصیلات عالی و تعلیم و تربیه در جهان است. چنین روز، که هر ساله در 17 نوامبر جشن گرفته می‌شود، فرصتی است برای تجلیل از دستاوردهای محصلین و تأکید بر اهمیت تعلیم و تربیه در توسعه جوامع؛ اما در شرایط کنونی افغانستان، این روز با چالش‌های جدی روبرو است، سیستم تعلیم و تربیه افغانستان با شیوه‌ی قدیمی در مکتب‌ها اعمال می‌گردد، با وجود پیشرفت و ترقی علوم، نصاب آموزشی به روز نیست و مکتب‌ها از کمبود معلمین مسلکی در رنج اند.

طی سه سال اخیر بر این معضلات یاد شده، محدودیت‌های شدیدتری نیز اعمال گردید، پس از سقوط حکومت پیشین، سیستم معارف کشور با بحران‌های عمیق و فراگیر مواجه شده است. بسیاری از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی به دلایل مختلف، از جمله محدودیت‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، تعطیل شده‌اند یا به شدت تحت فشاراند. زنان و دختران از حق تحصیل محروم شده‌اند، که این موضوع نه تنها بر آینده آن‌ها بلکه بر آینده کشور نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت؛ زیرا زنان نیمی از پیکره جامعه است که با سواد شدن شان نه تنها بر دانش پنجاه فیصدی جامعه تاثیر می‌گذارد؛ بلکه فرزندانی که از آنان متولد می‌شود نیز بر رشد خرد اجتماعی تاثیر می‌گذارند.

با این حال، روز جهانی محصلین به ما یادآوری می‌کند که تحصیل و دسترسی به آموزش حق بنیادین هر فرد است. این حق باید بدون هیچ‌گونه تبعیضی برای همه، به ویژه برای دختران و زنان، تأمین شود. اگرچه در حال حاضر وضعیت دشواری وجود دارد، اما صدای محصلین نباید خاموش شود. آن‌ها باید به عنوان نمایندگان نسل آینده، خواسته‌های خود را مطرح و جهت پویایی دانش و خرد اجتماعی مطالبات شان مطابق با ارزش‌های اسلامی صورت گیرد.

به پاس روز جهانی محصلین، ضروری است که جامعه جهانی نیز توجه بیشتری به وضعیت آموزش در افغانستان داشته باشد. حمایت‌های بین‌المللی می‌تواند به بازگشت نظام آموزشی سالم و فراگیر کمک کند و زمینه‌های لازم را برای تحصیل جوانان فراهم آورد.

به عنوان یک جامعه، باید تلاش گردد که صدای محصلین را شنیده و به خواسته‌های آنان توجه صورت گیرد. تنها از طریق تعلیم و تربیه می‌توان به سوی آینده‌ای بهتر حرکت کرد و امید را در دل جوانان زنده نگه داشت.
به مدت سه سال است که دروازه‌های مکتب‌ها به روی محصلین دختر مسدود است، سه سال زمان زیادی است که تاثیرات عمیق بر ترقی و عقب مانده‌گی یک جامعه بجا می‌گذارد، با وجود درک از ضررهای مسدود ماندن مکتب‌ها، امر عاقلانه است که به بازگشایی آن توجه لازم صورت گرفته و بدون تردید آغاز به فعالیت کند.

قرآنکریم به عنوان قانون اساسی جهان اسلام بر اهمیت علم و دانش تاکید فراوان کرده است، در آیه ۱۱ سوره مجادله می‌فرماید: خداوند كسانى را كه ايمان آورده‏اند و كسانى را كه علم به آنان داده شده درجات عظيمى مى‏بخشد. ودر حدیث از پیامبر گرامی اسلام آمده است: اُطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّین (دانش بجویید هرچند در چین باشد) بدون ترویج علوم عصری؛ توسعه و پیشرفت کشور ممکن نیست و افغانستان در عرصه های تکنولوژی دائما وابسته به بیگانگان باقی خواهد ماند

بنا بر این اگر حاکمان کشور، خواستار استقلال کشور در مقابل مداخلات کشورهای بیگانه هستند باید بر تربیت و آموزش نسل جوان به صورتی متمدن تمرکز کنند، نسل جاهل نه تنها که به کشور و مردم نفع ندارد؛ بلکه تبعات جهل و نادانی شان کشورهای همسایه را نیز متاثر می‌سازد.