افشای یک راز عجیب
پاکستان در حال برنامه‌ریزی برای برگزاری یک «نشست سری» بین رهبران دولت افغانستان و گروه طالبان است. پیشنهاد برگزاری این نشست در سفر رییس ستاد مشترک ارتش پاکستان به کابل از سوی رییس جمهور غنی مطرح شده بود. قمر جاوید باجوه برای بحث درباره همکاری پاکستان با روند صلح افغانستان در بیستم ثور به کابل آمده بود. یک روز پس از این سفر، دیداری بین اشرف غنی، حامد کرزی و گلبدین حکمتیار در خانه کرزی انجام شد. حکمتیار روز گذشته فاش کرد که یکی از توافقات آن‌ها در این دیدار، برگزاری یک «نشست سری» بین رهبران دولت و طالبان بوده است.
از سفر قمر جاوید باجوه به کابل حدود بیست روز سپری شده است. نهاد ریاست جمهوری تاهنوز جزئیات کامل دیدار باجوه با غنی را فاش نکرده است. با این وصف، منابع گفته‌اند که دیدار باجوه با غنی در پشت درهای بسته روی پنج محور مهم استوار بوده است. یکی از این محورها، زمینه‌سازی برای دیدار چشم در چشم غنی با رهبری گروه طالبان بوده است. احتمالاً دعوت پاکستان از حنیف اتمر برای سفر به اسلام‌آباد، پیوندی با همین مسأله دارد. اتمر روز گذشته اعلام کرد که از سوی همتای پاکستانی‌اش برای سفر به اسلام‌آباد دعوت شده است. هنوز زمان انجام این سفر اعلام نشده است.
این منابع هم‌چنان یادآور شده‌اند که حامد کرزی نیز از سوی پاکستانی‌ها برای انجام سفر به این کشور دعوت شده است. مقامات پاکستانی گفته‌اند که اگر کرزی دعوت آن‌ها به پاکستان را بپذیرد، زمینه دیدار او با رهبران طالبان را فراهم خواهند کرد. با این حال، پاسخ کرزی به این دعوت تاهنوز نامشخص است. اما آنچه را که حکمتیار روز گذشته فاش کرد، نشان می‌دهد که کرزی و غنی بی‌علاقه به انجام این سفر نیستند. در صورتی که پاکستانی‌ها بتوانند رهبری گروه طالبان را به دیدار با آن‌ها متقاعد کنند، این سفر انجام خواهد شد.
اما قرار است در این «نشست سری» روی چه مسایلی بین رهبران دولت افغانستان و گروه طالبان بحث شود؟ طبق آنچه بین اشرف غنی و قمر جاوید باجوه صحبت شده است، رهایی زندانیان گروه طالبان یکی از موارد مهمی است که رهبران دو طرف درباره آن گفت‌وگو خواهند کرد. غنی چهار روز پس از سفر باجوه به کابل، آماده‌گی مشروط دولت برای رهایی هفت هزار زندانی گروه طالبان را اعلام کرد. او در گفت‌وگویی با مجله آلمانی اشپیگل گفت که اگر رهایی این شمار از زندانیان باعث برقراری صلح جامع در افغانستان شود، آن‌ها را از بند رها خواهد کرد. بنابراین، پیش‌بینی می‌شود که تصمیم قطعی غنی در این باره پس از برگزاری «نشست سری» بین او و رهبری طالبان اعلام خواهد شد.
اشرف غنی هم‌چنان متمایل است که در «نشست سری» خود با رهبری طالبان، حداکثر مطالبات طالبان از دولت را روشن کند. در کنار آن، حداکثر چیزهایی را که دولت قرار است به طالبان بدهد، نیز برای رهبری این گروه ابلاغ کند. چگونه‌گی مشارکت گروه طالبان در قدرت سیاسی، مسأله‌ای است که در «نشست سری» فوق روی آن بحث خواهد شد. همان‌گونه که حکمتیار نیز گفت، دولت می‌خواهد که آخرین تصمیم خود درباره جنگ و صلح را پس از برگزاری این نشست و نتایج آن اعلام کند. اگر نتایج «نشست سری» فوق مثبت بود، راه برای برگزاری نشست استانبول که بتواند به یک نشست فیصله‌کن تبدیل شود، هموار خواهد شد. در غیر این صورت، جنگ بین دولت و طالبان تشدید خواهد شد و مذاکرات صلح در بن‌بست باقی خواهد ماند.
ارزیابی‌های فارغ از تیوری توطئه نشان می‌دهد که پاکستانی‌ها به همکاری با روند صلح افغانستان جدی هستند. رهبران دولت افغانستان قرار است جدیت پاکستان را با نشست فوق محک بزنند. با این وصف، روشن نیست که رهبری طالبان برای شرکت در این نشست آماده شده است یا نه. هم‌چنان اعضای هیأت سه نفری که حکمتیار از آن صحبت کرده است، نیز مشخص نیست. اگر توافق شده باشد که غنی و کرزی، هر دو عضو این هیأت باشند، احتمالاً عضو سوم آن عبدالله خواهد بود. به دلیل آن‌که نشست مورد بحث یک «نشست سری» است، طبعاً اطلاعات درباره آن نیز ناکافی است و دولت به عمد از ارایه معلومات در این مورد خودداری خواهد کرد.
زمینه‌سازی پاکستان برای برگزاری یک «نشست سری» بین رهبران دولت افغانستان و گروه طالبان، گامی به جلو در راستای روشن‌سازی مسأله افغانستان است. با توجه به این‌که هیأت‌های دولت و طالبان طی ماه‌ها مذاکره نتوانسته‌اند روی چارچوب کلی صلح با یک‌دیگر توافق کنند، دیدار رهبران دو طرف می‌تواند یک گام مثبت در این زمینه باشد. حتا اگر رهبران دولت و طالبان هم نتوانند روی چارچوب کلی صلح به توافق برسند، دست‌کم دیدار آن‌ها باعث خواهد شد که مسأله صلح از حالت ابهام کنونی بیرون شود. این امر کمک می‌کند که دولت افغانستان و جمهوری‌خواهان نسبت آینده خود با طالبان را به صورت روشن‌تر تعریف کنند. وضعیت برزخی فعلی که نه تصمیم جنگ روشن است و نه تصمیم صلح، به شدت آزاردهنده است. از این‌رو، این دیدار با وصف آن‌که روی «سری» بودن آن انتقادات جدی وارد است، می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد. البته با این شرط که آجندای رهبری دولت افغانستان در این نشست، فردی و شخصی نباشد و بتواند به صورت صادقانه از سازمانی به نام دولت در آن نماینده‌گی کند.
منبع: هشت صبح
