ترکیه، چشم انداز امید بخش صلح افغانستان

این روزها برگزاری نشست‌های صلح افغانستان در کشورهای روسیه و ترکیه به سرخط خبرهای رسانه‌ی تبدیل شده است، از دوسال بدینسو پروسه صلح افغانستان توسط نماینده ویژه آمریکا وارد اقدامات جدی شده است، نشست دوحه در دو مرحله قرار بود که نتیجه‌ی صلح را برای مردم افغانستان به ارمغان آورد، در مرحله اول، آمریکا و طالبان به یک توافق چند صفحه‌ی دست یافتند؛ اما مرحله دوم آن که قرار بود مذاکرات بین الافغانی به نتیجه‌ی برسد چنین نشد و با تمام افت و خیزها این نشست به بن‌بست خورد و وزارت خارجه آمریکا، طی مکتوبی به دولت افغانستان از برگزاری نشست ترکیه به میزبانی سازمان ملل متحد خبرداد.
نامه‌ی وزارت خارجه آمریکا هرچند در ابتدا واکنش‌های مقامات افغان را در پی داشت؛ اما با سپری شدن چند روز، دولت افغانستان از اشتراک در این نشست خبرداد. قرار است مذاکرات صلح افغانستان با سه بُعد منطقوی، جهانی و بین الافغانی در نشست‌های مسکو و ترکیه پیگیری شود، ابتدا نشست مسکو در سطح کشورهای منطقه با اشتراک دولت افغانستان و طالبان برگزار می‌شود، در همین ارتباط ماریا زاخاراوا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفته است: “قرار است نشستی در 18 مارچ درباره افغانستان با اشتراک نمایندگان خاص روسیه، چین، امریکا و پاکستان در مسکو برگزار شود”.
خانم زاخاراوا، می‌افزاید که در این نشست هیأتی از طرف دولت افغانستان، شورای مصالحه ملی، سیاستمداران برجسته افغانستان و گروه طالبان نیز حضور خواهند داشت.” آنچنان که از ترکیب اعضای دعوت شده به مسکو پیدا است، این نشست مقدمه‌ی توافق بر سر نحوه ساختار دولت پسا صلح است که نقش کشورهای منطقه و میزان حمایت آنان از دولت اشتراکی نیز مشخص خواهد شد. اما نشست ترکیه در پیمانه‌ی وسیع‌تر تکمیل کننده مذاکرات مسکو و دوحه است، این نشست که ظاهرا قرار است در ماه اپریل برگزار شود، به ریاست سازمان ملل متحد و حضور تمام کشورهای دخیل در مناسبات سیاسی افغانستان است که حضور نمایندگان دولت افغانستان و طالبان نیز در آن مسجل است، ترکیه یکی از کشورهایی است که همواره از حضور دولت‌های رسمی در افغانستان که با پذیرش قواعد و معاهدات بین المللی به عنوان دولت رسمی عرض اندام نموده است حمایت کرده است.
کشور ترکیه حمایت‌های ممتد و دوام‌دار از نظام کنونی کشور داشته است، حمایت ترکیه از افغانستان در بُعد معارف با ایجاد مکاتب افغان-ترک از تأثیر گزارترین حمایت‌های فرهنگی است که سالانه هزاران دانش آموز موثر از این مکاتب فارغ می‌گردد. لیسه‌های افغان-ترک از کاربردی‌ترین لیسه‌ها در افغانستان است که هر دانش آموز آرزوی حضور در آن را در ضمیر خویش می‌پروراند. در بُعد نظامی، ترکیه همواره به نیروهای نظامی افغان در خاک خود تعلیم و تربیت مسلکی نموده است، این کشور با اهدای بورس‌های نظامی به پولیس ملی و اردوی ملی افغانستان معیارهای مسلکی نظامی را آموخته است، هم اکنون بسیاری از پرسنل امنیتی افغان موجود اند که تربیت یافته‌ی مکتب نظامی ترکیه می‌باشند.
کشور ترکیه با حضور نظامی اش در قالب ناتو در خاک افغانستان، از شرکای مبارزه با تروریزم دولت افغانستان می‌باشد، نیروهای نظامی ترکیه دوشادوش نیروهای امنیتی افغان در امر مبارزه با تروریزم در این آب و خاک جنگیده اند، از این رو، کشور ترکیه با ژئوپولیتیک افغانستان و صف بندی‌های سیاسی که در این جغرافیا، کیفیت امور سیاسی را تعیین می‌کند آشنایی لازم را دارد؛ بنا بر این اکنون که بوق نهایی پروسه صلح افغانستان از کشور ترکیه به صدا در خواهد آمد، احتمال به نتیجه رسیدن قابل انتظار است، ترک‌ها و افغان‌ها از بستر تاریخی کهن تا این دم، همواره اشتراکات فرهنگی – سیاسی داشته اند، مقبره نماد عرفان و فرهنگ افغانستان « مولانا جلال الدین بلخی» در کشور ترکیه است. همینطور، از دوران امپراتوری عثمانی نیز مناسبات نیک میان دو کشور در حافظه تاریخ موجود می‌باشد.
اکنون مردم افغانستان امید دارند که پروسه صلح افغانستان در این کشور دوست، ثمره و سرنوشت مثبت داشته باشد، تا مردم جنگ‌زده‌ی افغان، بعد از سالیان طولانی طعم واقعی صلح را در ذایقه شان بچشند، نقش ترکیه در این نشست برجسته است، این کشور می‌تواند سطح اختلافات میان دولت و طالبان را با شگردهای دیپلماتیک کاهش دهد و دو جانب را در چارچوب یک طرح معقول و همه جانبه که در آن دستاوردهای 20 ساله مردم افغانستان نیز به فراموشی سپرده نشود متقاعد سازد. مردم افغانستان نظام جمهوریت و دستاوردهای همسان با آن را همانند حقوق زن، آزادی بیان، مردم سالاری نظام و روابط نیک با جهان را خط سرخ ارزش‌های سیاسی-اجتماعی شان می‌پندارند؛ لذا انتظار افغان‌ها از نشست ترکیه این است که موارد یاد شده در حکومت اشتراکی پا برجا و مستحکم تر از قبل تبارز یابد.