تنش هند و پاکستان؛ اسلام‌آباد به دنبال میانجی‌گری ترامپ
معضل هند و پاکستان پس از کشته شدن چندین گردشگر در کشمیر تحت کنترل هند، روز به روز در حال وخیم تر شدن است و بیم آن می‌رود که این دو کشور وارد یک جنگ تمام عیار گردد که پایان آن معلوم نیست چه خواهد شد، در همین ارتباط رضوان سعید شیخ؛ سفیر پاکستان در واشنگتن اخیرا از دونالد ترامپ خواست برای کاهش تنش بین اسلام‌آباد و دهلی مداخله کند. او نقش پاکستان در حمله به گردشگران در کشمیر تحت کنترل هند را رد کرد و گفت که مسأله کشمیر ریشه اصلی همه مشکلات میان دوطرف است.
او اظهار داشت که اگر ترامپ که ادعای صلح‌طلبی دارد، می‌خواهد میراث صلح‌آور بر جای بگذارد، مساله کشمیر یکی از مهم‌ترین و خطرناک‌ترین نقاط تنش برای ایفای نقش اوست.ترامپ پیشتر گفته بود: «۱۵۰۰ سال است که میان این دو کشور تنش وجود دارد. همه می‌دانید که همیشه این‌گونه بوده است!»
در حالی که تنش میان دو دشمن دیرینه در شبه قاره همچنان ادامه دارد و خطر جنگ بر سایه امنیت منطقه‌ای سنگینی می‌کند، بسیاری از کارشناسان می‌گویند که پاکستان با توجه به قدرت نظامی کم‌تر، جمعیت کوچک‌تر، بحران اقتصادی شدیدتر و مهم‌تر از همه، درگیری با گروه‌های ستیزه‌جوی رادیکال که به عقیده سران اسلام‌آباد و جنرال‌های راولپندی توسط هند و طالبان حمایت می‌شوند، هرگز خواستار یک جنگ گسترده تمام‌عیار و با نتایج فاجعه‌بار با هند نیست.
از جانب دیگر در محافل رسانه‌ای و امنیتی پاکستان این گمانه همچنان به طور قوی مطرح می‌شود که هندی‌ها ممکن است با صحنه‌سازی کشتار کشمیر به دنبال فراهم کردن بستر و بهانه مناسب برای حمله به پاکستان و آغاز یک درگیری نظامی تعیین‌کننده و نهایی باشند.
همزمان اما هیچ تردیدی وجود ندارد که پاکستان همواره حامی اصلی گروه‌های ستیزه‌جو و مسلح در منطقه به ویژه کشمیر بوده است و به همین دلیل، نمی‌توان این احتمال را مردود دانست که حمله اخیر بر گردشگران در این منطقه مورد مناقشه، کار پاکستان یا گروه‌های نیابتی تحت هدایت دولت اسلام‌آباد به منظور ضربه زدن به هند و برانگیختن آتش جنگی تازه میان نیروهای مورد حمایت پاکستان و نظامیان اشغالگر هندی باشد.
فارغ از این‌که کدام‌یک از این برداشت‌ها واقعیت دارد، درخواست اخیر سفیر پاکستان در واشنگتن از دونالد ترامپ برای میانجی‌گری در بحران جاری میان دو همسایه متخاصم در جنوب آسیا نشان می‌دهد که پاکستانی‌ها برای کاهش خطر جنگ و فرار از رویارویی نظامی مستقیم با دشمن اتمی خود به طور مذبوحانه‌ای تقلا می‌کنند و در این زمینه از نظر سران اسلام‌آباد و جنرال‌های راولپندی، رئیس جمهور امریکا که هم با هند و هم با پاکستان روابط خوب دارد گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود.
با این حال اما این واقعیت را نباید نادیده گرفت که در حال حاضر رئیس جمهور امریکا دونالد ترامپ است؛ سیاستمدار تجارت پیشه‌ای که به هر بحران بین‌المللی به عنوان فرصتی برای تامین منابع حداکثری ایالات متحده نگاه می‌کند و جز سودآوری، هیچ تعهد اخلاقی، سیاسی یا امنیتی دیگری را معتبر نمی‌داند.
بنابراین برای ترامپ میانجی‌گری در بحران جاری در میان دو دشمن اتمی در شبه قاره هند باید به اندازه کافی سودآور باشد، در غیر این صورت، او نه تنها کمکی به حل این بحران نخواهد کرد؛ بلکه حتی اگر تشخیص دهد که وقوع جنگ به نفع ایالات متحده است و موجب رونق بازار راکد کارخانه‌های اسلحه‌سازی امریکا خواهد شد با اتخاذ ژست بی‌طرفی یا دامن زدن پنهانی به تنش‌های جاری، بر آتش تنش خواهد دمید و احتمال وقوع جنگ را تقویت خواهد کرد.
واکنش تمسخرآمیز دونالد ترامپ به بروز تنش میان هند و پاکستان و خطر وقوع جنگ میان این دو همسایه هسته‌ای نیز نشان می‌دهد که برای او هیچ اهمیتی ندارد که این دو دشمن قدیمی در نهایت وارد جنگ تازه خواهند شد یا نه؛ بلکه این بحران زمانی برای ترامپ مهم خواهد شد که واشنگتن بتواند از آن سود ببرد؛ یا از وقوع جنگ یا از استقرار صلح.
نکته دیگر این است که دونالد ترامپ به عنوان یک سیاستمدار پوپولیست و با گرایش‌های غلیظ راست افراطی، دوست شخصی نارندرا مودی؛ نخست وزیر هند محسوب می‌شود؛ کسی که از بسیاری جهات یک سیاستمدار ملی‌گرا، رادیکال، افراطی و با گرایش‌های شدید ایدئولوژیک و سیاست‌های بحث برانگیز ضد اسلامی شناخته می‌شود و از این حیث، بسیاری از منتقدانش او را با دونالد ترامپ در امریکا مقایسه می‌کنند و وجوه اشتراک این دو رهبر را از دلایل اصلی رفاقت شخصی‌شان می‌دانند.
با این حال، نگاه منفعت‌اندیشانه و سودگرایانه دونالد ترامپ به بحران‌های جهانی از جمله تنش جاری میان هند و پاکستان به نگرانی‌های گسترده در میان ناظران امنیتی منجر شده؛ زیرا به باور آنان در غیاب یک قدرت تعدیل‌کننده، معادلات امنیتی و سیاسی جهان دستخوش آشفتگی خواهد شد و این امر، خطر بروز جنگ‌های مرگبار، برخوردهای فاجعه‌آمیز و در نهایت نزدیک شدن جامعه بین‌المللی به یک جنگ تمام‌عیار را چندین برابر تشدید خواهد کرد.
یادداشت اختصاصی/ خبرگزاری سریع
