حضور ۲۰ سالۀ امریکا در افغانستان؛ اشتباه استراتژیک بزرگ
عيسی اسحاق زی، عضو كانگرس ملی افغانستان به پرسش‌های مطرح شده پیرامون حادثه یازدهم سپتمبر و حضور ناموفق امریکا در بیست سال جمهوریت به شرح زیر پاسخ داده است.
با درنظرگیری پرسش‌های کلیدی شما، تحلیل اینجانب را به شرح زیر ارائه می‌دهم:
به نظر من، اشتباه استراتژیک بزرگ جامعه جهانی به رهبری امریکا، انتخاب مسیر اشتباه در نشست بن بود که طی آن، جنگ‌سالاران، گروه‌های مافیایی فاسد و عناصر افراطی را به قدرت بازگرداند. این تصمیم، بنیان‌های حکومتداری سالم و عادلانه در افغانستان را تضعیف کرد و در نهایت به شکست پروژه صلح و امنیت بین‌المللی در این کشور انجامید.
در پاسخ به پرسش‌های شما:
1. دستاوردها و آسیب‌ها: حضور امریکا اگرچه زیرساخت‌های محدودی (مانند جاده‌ها، مکاتب و مراکز بهداشتی) ایجاد کرد، اما به دلیل همکاری با شبکه‌های فاسد، ارزش‌های ملی مانند حاکمیت قانون، عدالت و وحدت ملی را به شدت تضعیف نمود. این حضور، فرصت‌های جدیدی برای نقش‌آفرینی بازیگران منطقه‌ای فراهم آورد، اما افغانستان را به عرصه رقابت‌های ژئوپولیتیک تبدیل کرد.
2. قربانی‌های ۱۱ سپتمبر و اهداف استراتژیک: هرچند نظریه‌های توطئه مختلفی وجود دارد، اما بر اساس اسناد و شواهد موجود، امریکا از حادثه ۱۱ سپتمبر به عنوان فرصتی برای تحقق اهداف استراتژیک خود در منطقه (خاورمیانه بزرگ و آسیای مرکزی) استفاده کرد و حضور نظامی خود را در قلب اوراسیا تثبیت نمود.
3. هدف نهایی: به باور بنده، هدف اصلی، ترکیبی از مبارزه با تروریسم (به عنوان دلیل ظاهری) و پیاده‌سازی نقشه ژئوپولیتیک برای کنترل منابع و مسیرهای ترانزیتی منطقه بود. اما شکست در درک واقعیت‌های اجتماعی افغانستان و همکاری با گروه‌های مشکوک، این اهداف را نیز با شکست مواجه ساخت.
4. تداوم تروریسم: تداوم گروه‌هایی مانند داعش و القاعده، قطعاً نشانه شکست استراتژی امریکا است. این استراتژی به جای نابودی ریشه‌های تروریسم (فقر، بی‌عدالتی، افراطی‌گری)، تنها بر حذف فیزیکی تروریست‌ها متمرکز بود و حتی گاهی برای پیشبرد اهداف کوتاه‌مدت، به صورت غیرمستقیم به رشد زمینه‌های افراطی‌گری دامن زد.
5. شبکه‌های پشت پرده: دست‌نخورده ماندن شبکه‌های حامی تروریسم این گمانه را تقویت می‌کند که تروریسم در دیدگاه برخی قدرت‌ها، یک ابزار کنترل و اعمال نفوذ در منطقه است تا یک دشمن واقعی که باید کاملاً نابود شود. این یک رویکرد خطرناک و ضدبشری است که امنیت جهانی را به مخاطره می‌اندازد.
راه حل پیشنهادی:
یگانه راه حل پایدار برای افغانستان، منطقه و جهان، حمایت قاطع از نیروها و شخصیت‌های میهنی، متعهد به منافع ملی، آزادی و حقوق بشر است؛ کسانی که نه در پی قدرت و ثروت شخصی، بلکه خواستار استقرار عدالت، آزادی و رفاه برای تمام مردم افغانستان هستند.
در این مسیر، نقش نخبگان، روشنفکران و فرهیختگان جامعه برای روشنگری و وحدت ملی حیاتی است. آنان باید مردم را آگاه سازند تا قربانی توطئه‌های داخلی و خارجی که بر محور تحریک تعصبات قومی، مذهبی و جنسیتی تفرقه می‌آفرینند، نشوند. تنها با اتحاد ملی و مبارزه جمعی درمقابل فساد و افراطیت می‌توان آینده‌ای صلح‌آمیز و پایدار ساخت.
