سازمان ملل: عودت کنندگان می‌توانند موتر رونق اقتصادی شوند
بازگشت میلیون‌ها مهاجر به کشور، همزمان با تشدید بحران انسانی، فرصتی تازه برای رونق اقتصادی و بازسازی اجتماعی افغانستان رقم زده است.
به گزارش خبرگزاری سریع؛ کمیساریای عالی سازمان ملل در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد بازگشت گسترده مهاجران از کشورهای همسایه، هرچند فشار مضاعفی بر افغانستان وارد کرده، اما می‌تواند به فرصتی برای رشد اقتصادی و توسعه کسب‌وکارهای کوچک تبدیل شود.
براساس این گزارش، از سپتامبر ۲۰۲۳ تاکنون بیش از سه میلیون مهاجر افغان به کشور بازگشته‌اند؛ تنها در سال ۲۰۲۵ شمار بازگشت‌کنندگان از مرز دو میلیون نفر فراتر رفته است. بیشتر این مهاجران از ایران و پاکستان وارد افغانستان شده‌اند.
افغانستان که سال‌هاست با پیامدهای جنگ، بی‌ثباتی سیاسی و فجایع طبیعی دست‌وپنجه نرم می‌کند، اکنون با چالش تازه‌ای روبه‌روست: بازگشت صدها هزار خانواده به مناطقی که زیرساخت‌های کافی برای اسکان و معیشت آنان را ندارند. کمبود سرپناه، فقر، بیکاری و محدودیت منابع، از مهم‌ترین مشکلاتی است که بازگشت‌کنندگان با آن مواجه هستند.
برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) و نهادهای همکار، در گذرگاه‌های مرزی از جمله تورخم، کمک‌های فوری همچون معاینات پزشکی، توزیع بسته‌های غذایی، ارائه خدمات حقوقی برای بازیابی هویت رسمی و حمل‌ونقل را در دستور کار قرار داده‌اند. در گام بعدی نیز طرح‌هایی چون «کار در برابر دستمزد»، بازسازی زیرساخت‌های کلیدی نظیر جاده‌ها، سیستم‌های آب‌رسانی، سرپناه و پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر، همراه با آموزش‌های مهارتی به بازگشت‌کنندگان ارائه می‌شود.
بازگشت گسترده مهاجران، سیستم بهداشتی افغانستان را نیز تحت فشار قرار داده است. در همین راستا، UNDP با همکاری «صندوق جهانی» برنامه‌های دیجیتال غربالگری بیماری‌هایی چون HIV، مالاریا و توبرکلوز را راه‌اندازی کرده است. همچنین اپلیکیشن ویژه‌ای برای مدیریت بیماران مبتلا به توبرکلوز در مرزهای افغانستان، ایران و پاکستان توسعه یافته است.
در کنار این اقدامات، پروژه‌های متنوعی در ولایت‌های مختلف افغانستان به اجرا درآمده است. در قندهار، ساخت یک بند کوچک زمین‌های زراعتی را دوباره احیا کرده است. در هرات، برنامه‌هایی برای حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط به اجرا گذاشته شده و در ننگرهار، جنگل‌کاری درختان عناب با هدف مقابله با سیلاب و ایجاد درآمد پایدار برای خانواده‌ها آغاز شده است. همچنین در قندوز و بغلان، طرح‌های جامعه‌محور با تمرکز بر دسترسی به آب، بهبود وضعیت مسکن و بازسازی جاده‌ها پیگیری می‌شود. این اقدامات نشان می‌دهد که در کنار پاسخ به نیازهای فوری بازگشت‌کنندگان، می‌توان زمینه‌ساز توسعه پایدار و تقویت اقتصاد محلی نیز شد.
