افغانستان؛ گنجینه‌ای پنهان در صنعت گردشگری
کانال تلگرامی «بررسی تحولات افغانستان» در گزارشی به بررسی ظرفیت‌های مغفول‌مانده این کشور در حوزه گردشگری پرداخت.
به گزارش خبرگزاری سریع؛ با آغاز قرن بیست‌ویکم، صنعت گردشگری به یکی از ارکان اصلی رشد اقتصادی در بسیاری از کشورها بدل شده و نقش مهمی در توسعه پایدار ایفا کرده است. با این حال، بهره‌برداری از این ظرفیت مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، توجه به پایداری و سرمایه‌گذاری هوشمندانه است؛ در غیر این صورت، رشد بی‌برنامه می‌تواند منجر به آسیب‌های محیط‌زیستی و اجتماعی شود.
افغانستان با برخورداری از پیشینه‌ای تاریخی، فرهنگی غنی و مناظر طبیعی چشم‌نواز، به‌رغم چالش‌های امنیتی چند دهه گذشته، یکی از کشورهایی است که ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری دارد. هرچند آمارها نشان می‌دهند که این کشور هنوز سهم ناچیزی از گردشگری جهانی دارد، اما افزایش نسبی امنیت در سال‌های اخیر، به افزایش ورود گردشگران خارجی منجر شده است.
گذشته‌ای پررونق؛ آینده‌ای بالقوه
بررسی‌ها نشان می‌دهد افغانستان در دهه‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ به یکی از مقاصد محبوب گردشگران غربی بدل شده بود. شهرهایی مانند کابل، بامیان و هرات با زیرساخت‌های گردشگری نوپا، میزبان تورهای باستان‌شناسی و حتی گردشگری زمستانی بودند. همچنین افغانستان یکی از ایستگاه‌های مشهور مسیر «هیپی تریل» بود؛ مسیری که جوانان غربی را از اروپا به هند و آسیای جنوب‌شرقی می‌برد.
اما کودتای سال ۱۹۷۸ و متعاقب آن، دهه‌ها جنگ و ناامنی، روند توسعه گردشگری را متوقف کرد.
گنجینه‌ای از آثار تاریخی و طبیعی
افغانستان با شهرهایی همچون بلخ، مزارشریف، هرات، بامیان و کابل، از تنوع اقلیمی، جغرافیایی و فرهنگی بالایی برخوردار است. جاذبه‌هایی مانند مجسمه‌های تخریب‌شده بودای بامیان، مسجد جامع هرات، آرامگاه سلطان محمود غزنوی در غزنی، طبیعت نورستان و دره پنجشیر، تنها بخشی از ظرفیت‌های منحصر به‌فرد این کشور هستند.
موزه ملی افغانستان، قصر دارالامان و آرامگاه تیمورشاه درانی نیز بازتاب‌دهنده تاریخ سیاسی و فرهنگی این سرزمین‌اند.
صنعت گردشگری؛ محرکی برای توسعه
رشد صنعت گردشگری می‌تواند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر تولید ناخالص داخلی، اشتغال، زیرساخت‌ها و ارتقای کیفیت زندگی در افغانستان اثرگذار باشد. گردشگری علاوه‌بر درآمدزایی از طریق ورود ارز خارجی، ظرفیت بالایی برای ایجاد شغل برای جوانان، زنان و اقلیت‌ها دارد.
همچنین این صنعت می‌تواند به توسعه خدمات حمل‌ونقل، اقامت، رستورانت‌داری و کسب‌وکارهای خرد در مناطق شهری و روستایی بینجامد.
بسترسازی برای سرمایه‌گذاری خارجی
یکی از تأثیرات مهم گردشگری، ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه‌های مرتبط با زیرساخت است. امنیت نسبی، تصویر مثبت از کشور در ذهن گردشگران و سیاست‌گذاری هوشمندانه، می‌توانند افغانستان را به مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی بدل کنند.
احیای صنایع‌دستی و هویت فرهنگی
قالین‌بافی، گلیم، ظروف سفالی و موسیقی محلی، نمادهایی از فرهنگ و هنر افغانستان هستند. توسعه گردشگری می‌تواند بازار مناسبی برای عرضه این تولیدات فراهم کند و موجب رونق صنایع‌دستی و اقتصاد محلی شود.
همچنین، حضور گردشگران خارجی بستر تبادلات فرهنگی را فراهم می‌آورد و به ارتقای تصویر جهانی افغانستان و حفظ میراث فرهنگی کمک می‌کند.
چالش‌ها و الزامات توسعه پایدار گردشگری
با وجود پتانسیل‌های بالا، توسعه صنعت گردشگری در افغانستان با چالش‌هایی جدی مواجه است. تأمین امنیت، تثبیت اجتماعی، توسعه زیرساخت‌ها، آموزش نیروی انسانی متخصص و پایبندی به استندردهای بین‌المللی، از الزامات حیاتی در این مسیر به‌شمار می‌روند.
علاوه‌بر آن، بازاریابی هدفمند، سیاست‌گذاری حمایتی، و توسعه گردشگری داخلی و مذهبی می‌تواند به رونق اقتصادی مناطق مختلف کشور و تقویت انسجام فرهنگی منجر شود.
چشم‌اندازی امیدوارکننده
اگرچه وضعیت سیاسی فعلی و عدم شناسایی حکومت سرپرست از سوی جامعه جهانی، موجب احتیاط گردشگران و سرمایه‌گذاران شده است، اما افزایش تدریجی سفر گردشگران خارجی به افغانستان نشانه‌ای است از اشتیاق جهانی برای کشف دوباره این کشور.
با اتخاذ رویکردی جامع، هماهنگی میان نهادهای دولتی، بخش خصوصی و جوامع محلی، و سرمایه‌گذاری هدفمند در زیرساخت‌ها، افغانستان می‌تواند به‌تدریج مسیر بازگشت به عنوان یکی از مقاصد جذاب گردشگری منطقه را طی کند.
