بازگشت ترامپ به کاخ سفید و آینده افغانستان
گفتگوی اختصاصی با دکتر محمد باقر سعیر
پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، جهان چشم انداز متفاوتی از تغییر وضعیتهای موجود دارد؛ اما در این میان مردم افغانستان به عنوان یکی از کشورهایی که از دور اول ریاست جمهوری ترامپ تاثیر پذیرفت نگاهی متفاوتتر از وضعیت داخلی سه سال اخیر در قبال آینده این سرزمین دارند. توافقنامه دوحه که منجر به تغییر نظام سیاسی در افغانستان شد از زمان دولت ترامپ تهداب گذاری و در دولت بایدن عملی شد که متعاقب آن خروج امریکا از افغانستان و سقوط نظام قبلی را در پی داشت.
از زمانی که امریکا به عنوان قدرت تکقطبی در جهان قد بر افراشت انتخابات های ریاست جمهوری در امریکا و تعیین حاکمان این کشور از اهمیت ویژه جهانی برخوردار بوده است، تاثیرگذاری پالیسیهای سیاست خارجی امریکا در جهان پیرامونی نقش تعیین کننده در سطوح مختلف کشورهای جهان به خصوص بر سرنوشت کشورهای جهان سوم داشته است .
از سال ۲۰۰۱ که مداخله نطامی امریکا مستقیما در افغانستان آغاز شد و به مدت بیست سال کشور را تحت اشغال در آورد، همواره تغییرات سیاسی در امریکا رابطه مستقیم با تغییر وضعیت سیاسی در افغانستان داشته است.
در هر دوره ریاست جمهوری امریکا، حکومتهای افغانستان و مردمش تنشها، بحرانها و دگرگونی های زیادی را متحمل شده اند با این حال با انتخابات تازهی ریاست جمهوری در آمریکا و پیروزی دونالد ترامپ برای پنج سال بهحیث رییس جمهور این کشور، در قبال افغانستان چه تصمیم هایی اتخاذ خواهد کرد؟ و با حاکمان فعلی چه موضعی خواهد گرفت؟
دکتر محمد باقر سعیر، کارشناس مسایل سیاسی در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری سریع میگوید که کشورها با دو نوع سیاست کلان مواجه اند که عبارت از سیاست داخلی و سیاست خارجی میباشد که هردو نوع سیاستهای داخلی و خارجی اصول و عوامل متغییر دارد.
به باور این کارشناس سیاسی، اهداف سیاست خارجی امریکا به حیث یک قدرت بزرگ در دورنمایی بسیار کلان تعریف و ترسیم شده است. با آن هم اما افراد میتوانند در تکنیک اجرای سیاست خارجی تاثیر گذار باشند؛ ولی در ماهیت، اصل و اصالت سیاست خارجی تغییر چشمگیری ایجاد نمیشود؛ لذا با توجه به اینکه دونالد ترامپ در دور قبل ریاست جمهوری اش وارد یک تعامل بسیار بزرگ با حاکمان فعلی افغانستان شده بود و هردو طرف آشنایی کاملی از هم دیگر دارند و «طالبان» هم بسیار خوب آقای ترامپ و اطرافیانش را میشناسند؛ لذا به نظر میرسد که آقای ترامپ از حربه و لوازم دیپلماتیک خود برای فشارهای بیشتر، حتی از حربهی زور بخاطر تامین بعضی از مسائل استفاده خواهد کرد.
آقای سعیر خاطر نشان کرد که در میان کارشناسان روابط بین الملل دو نگرش وجود دارد نگرش اول اینکه آقای ترامپ در تعاملی که فعلا دولت امریکا قرار دارد ادامه خواهد داد و با تغییرات و مسائل مد نظرش؛ اما عدهی دیگری از کارشناسان باورمندند که ترامپ به عنوان موسس توافقنامه دوحه بر «طالبان» فشار خواهد آورد که تمامی بندها و مواد توافقنامهی دوحه عملی شود.
لذا روشن هست که امریکای تحت رهبری ترامپ به جز از پیاده کردن توافقنامه دوحه وارد تعامل جدید نخواهد شد؛ دونالد ترامپ با استفاده از حربه و صلاح لازمهی دیپلماتیک خود بخاطر فشار های بیشتر بخاطر تامین بعضی از مسایل استفاده خواهد کرد در صورتیکه ترامپ چنین اقدامی بکند «طالبان» به تمام مواد پیدا و پنهان توافقنامه دوحه تن خواهد داد و حتی مواردی همچون حقوق بشر و حکومت فراگیر نیز عملی خواهد شد.
آقای سعیر تصریح کرد « من فکر میکنم که دونالد ترامپ درسال های اول حکومت اش خیلی اولویت های دیگر دارد تا به آنها بپردازد مسئلهی افغانستان را نمیتوانیم بگوییم که در حاشیه ولی جزئی از اولویتهای سیاست خارجی امریکا نیست.
ایالات متحده امریکا و رئیس جمهور اش، در داخل نیز با سئوالات جدی مواجه است از تغییر اوضاع اقتصادی گرفته تا بحث مهاجرین و بحث صحت و بهداشت عمومی و وعدههایی که آقای ترامپ به مردم امریکا داده توجه خواهد کرد؛ سپس در بُعد سیاست خارجی مسایل بسیار کلان در سطح جهان وجود دارد مثل جنگ اوکراین و روسیه، مسأله خاورمیانه ( جنگ اسراییل با فلسطین و لبنان و مسئله ایران) و همینطور مسئلهی چین از اولویت های بسیار بزرگ هستند که ترامپ به او بپردازد.
وی افزود، موضوع افغانستان تقریبا جز اولویت های حکومت ترامپ نیست و دونالد ترامپ سیاست جدیدی در قبال افغانستان پیش نخواهد گرفت جز عملی کردن توافق نامهی دوحه با حاکمان فعلی افغانستان.