بعثت پیامبر، بیدار کردن انسان از خواب غفلت تنیده در جهالت

همه ساله ۲۷ رجب از ماههای هجری قمری تحت عنوان روز بعثت پیامبر گرامی اسلام در کشورهای اسلامی جشن گرفته می‌شود. با توجه به اینکه تاریخ‌نگاران آن زمان به هر دلیلی مناسبت‌ها و واقعیت‌هایی همچون بعثت، رحلت و… را با دقت و اعتبار لازم ثبت نکرده اند، اختلافاتی میان فرقه‌ها و مذاهب اسلامی در مورد این روز به چشم می‌خورد که پیروان مذهب جعفری، ۲۷ رجب را به عنوان سالروز بزرگداشت از بعثت پیامبر اکرم جشن می‌گیرند.

فارغ از اختلافات بر سر وقوع تاریخ دقیق بعثت، آنچه که مهم است روشن شدن مشعل نور و هدایت الهی در ظلمات جهل و نادانی آن روز عربستان بود، جامعه از بسکه در پیچ‌وخم‌های تاریکی و گمراهی قرار گرفته بود، راه راست و سعادت را از راه انحراف و ضلالت تشخیص نمی‌توانستند، دختران تازه‌متولد زنده به گور می‌شدند، بجای خداوند بت‌های دست‌ساز پرستش می‌گردید و مردم بجای اینکه حوایج و خواسته‌های شان را از خداوند مطالبه کنند، دست به دامان بزرگان خودخوانده مکه می‌گردیدند و همانند پرستش خداوند به نعت و ستایش آنان می‌پرداختند تا مقداری مایحتاج روزمره را از آنان عاید گردند.

در چنین وضعیتی بود که حضرت محمد (ص) مدتی از مراودات اجتماعی اش کاست و عزلت گزینی از اجتماع را برگزید و مدت‌های طولانی در غار حرا با خداوند راز و نیاز می‌کرد، تا اینکه ابواب رحمت الهی به روی بندگان اش گشوده شد و وحی الهی بر این پیامبر عظیم الشان نازل گردید.

بعثت در معنی تحت اللفظی به معنی بر انگیختن می‌باشد یعنی کسیکه در خواب عمیق فرو رفته و به اثر این خواب از جهان پیرامونی اش نا آگاه است؛ ولی کسی بالای سرش می‌آید و او را از این خواب بیدار می‌سازد؛ در واقع نزول وحی بر پیامبر همان بیدار سازی آن حضرت از حالت قبلی به رسالت بزرگتر محسوب می‌گردد تا چشم به روی جهل و خرافات آن زمانه بگشاید و با ارشادات الهی جامعه را به سمت نور و روشنایی هدایت کند.

سر آغاز رسالت پیامبر با فعل امر آغاز شد و خداوند توسط جبرئیل امین به پیامبر دستور داد که بخوان «یامحمد اقرا» ; ای محمد! بخوان! (او شگفت زده) گفت: چه بخوانم؟ گفت: ای محمد!

«اقرا باسم ربک الذی خلق، خلق الانسان من علق، اقرا و ربک الاکرم، الذی علم بالقلم، علم الانسان ما لم یعلم.» (1) ;
بخوان به نام پروردگارت که (جهان را) آفرید. همان که انسان را از خون بسته ای خلق کرد. بخوان که پروردگارت از همه بزرگوارتر است، همان که به وسیله قلم تعلیم نمود و به انسان آنچه را نمی دانست، یاد داد.

خداوند متعال به پیامبر گرامی اسلام دستور داد که اکنون به پختگی کامل رسیدی و از این به بعد انسان‌ها را در مسیر و راه الهی  دعوت کن در نفس انسان نیازها و غرایز گوناگونی قرار داده شده است که همگی طالب ارضا و هدایت صحیح هستند. خداوند متعال برای هدایت انسان، بهترین ابزار را دراختیار او قرار داده و امکانات متعددی به او عطا کرده است، تا هم بتواند نیروی خود را صرف ارضای نفسانیات کند و هم با امکانات و نیروی داده شده، جلو خواهش های نفسانی را بگیرد و کشش های درونی را تحت نظم و ضابطه در آورد. دو راهنما نیز در اختیار او قرار داده است تا حق را از باطل و سره را از ناسره متمایز کند; یکی در درون انسان که عقل است – اگر چه ابزارهای ظاهری مانند محسوسات و اندام های حسی نیز درهدایتگری این راهنما دخالت دارند. – و دیگری پیامبران الهی که این راهنما از طریق وحی برای انسان فرستاده می شود تا تمام رفتارها را به انسان بیاموزد و حدود و مقررات آن را نیز روشن نماید، چون عقل دارای خطا و نقصان است. برترین هادی، آن است که دارای مقام عصمت و مرتبط با وحی باشد; تنها راه آن، بعثت است. پس بعثت بزرگ ترین نعمت خداوند بربشراست و جادارد که خداوند براین نعمت منت گذارد و این احسان و نیکویی را به رخ آنان بکشد.

یکی از مهم ترین برنامه‌های پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله تربیت انسان هاست. تربیت به معنای فراهم کردن زمینه ها و عوامل برای به فعلیت رساندن و شکوفا نمودن استعدادهای انسان در جهت مطلوب است او باید زمینه ها را برای شکوفا نمودن استعدادها آماده کند، استعدادهای خلیفة الله شدن که دارای ابعاد مختلف است. او باید انسان ها را آماده کند تا از نظر عملی بهترین رابطه را با خدای خود (عبادات)، با هم نوع خود (عقود و ایقاعات)، با قوانین و مقررات اجتماعی (حکومت و سیاسات)، باخانواده خود (حقوق خانوادگی) و با نفس خود (اخلاق و تهذیب نفس) داشته باشند، تا بتوانند مسجود فرشتگان قرار گیرند.

پیامبر صلی الله علیه و آله منجی بشریت است. یکی از دانشمندان فرانسوی می گوید: «بزرگ ترین قانون اصلاح و تعلیم و تربیت همان حقایقی است که به نام وحی، قسمت به قسمت بر محمد صلی الله علیه و آله نازل شده و امروز به نام قرآن در بین بشر است.»