تغییر یک‌باره‌ی نظام و عامل‌های فروپاشی حکومت جمهوریت
گزارش اختصاصی
ضعف‌ها، نامدیریتی و نابسامانی رهبران سیاسی افغانستان در دوران حکومت جمهوری تا خیانت‌های امریکا به مردم افغانستان و پروسه‌های ایجاد ناامنی در منطقه و افغانستان عامل‌های اصلی در سقوط جمهوریت به‌شمار می‌رود.
حکومت جمهوری افغانستان در (۱۵ اگست ۲۰۲۱) با فرار محمد اشرف غنی، رییس‌جمهور پیشین کشور، معاونانش، رهبران سیاسی، وکیلان پارلمان و شماری از مقام‌های درجه‌یک امنیتی با تمامی دست‌آوردها و کارکردهای‌شان به پایان رسید و نیروهای ناتو که هنوز در افغانستان حضور داشتند نیز عملیات خروج از افغانستان را آغاز کرده و از میدان هوایی حامد کرزی، افغانستان را ترک کردند و حکومت جمهوری پس از دو دهه با ریاست‌جمهوری حامد کرزی و محمد اشرف غنی به پایان رسید.
اما سوال این‌جاست که آیا فروپاشی حکومت جمهوری پس از دو دهه به یک‌باره‌گی صورت گرفت؟
آقای ویس ناصری، آگاه امور سیاسی در گفت‌وگو با خبرگزاری سریع می‌گوید: “سقوط جمهوریت آنی نبوده؛ بل‌که یک پروسه‌ی حداقل هژده ماهه تا دوساله بود که روی پروژه‌ی سقوط نظام در افغانستان کار شده بود و عامل‌های خارجی و داخلی نیز عامل‌های اصلی در فروپاشی افغانستان بود. عامل‌های داخلی چون ضعف مدیریتی، سو‌استفاده‌ها، رشوت‌ستانی‌ها، خیانت‌های دولت‌مداران به خون‌های ریخته شده‌ی جوانان، حیف‌و‌میل‌شدن پول‌های ملت، اتکا به غیرو بی‌گانه‌ها و عدم درک اکتشافات از اصلی‌ترین عامل‌های داخلی سقوط افغانستان است”.
آقای ناصری می‌افراید که اصلی‌ترین عامل خارجی در سقوط خیانت امریکا برای مردم افغانستان و خواست ایجاد ناامنی در منطقه مانند چین، روسیه و هند و پرورش تروریست‌ها در خاک افغانستان بوده است.
حسین رسولی، کارشناس امور سیاسی نیز می‌گوید: “سقوط افغانستان به یک‌بارگی نبوده و این سقوط از همان آغاز حکومت جمهوری و حکومت تک‌قومی در افغانستان رقم خورد و عامل‌های داخلی و خارجی چون تفاوت‌ها، تقابل‌های سیاسی، قومی، زبانی فساد گسترده‌ی اداری و اخلاقی، نامدیریتی حاکمان پیشین افغانستان و در اخیر نارضایتی‌های مردم از ناامنی و بی‌ثباتی حکومت جمهوری باعث از بین‌رفتن این نظام شد”.
وی می‌افزاید که همه‌ی دولت‌مداران حکومت پیشین و رهبران جهادی به شکل آگاهانه و غیرآگاهانه در سقوط افغانستان نقش داشتند و همه‌ی این‌ها باعث شدند تا ام‌روز مردم افغانستان تاوان کارهای آنان را بپردازند.
این درحالی‌ست که با گذشت سه سال از تغییر نظام در افغانستان، تغییرهای زیادی در کشور به‌وجود آمده که این تغییرها بیش‌ترین تاثیر را روی زنان و دختران افغانستان گذاشته است که از جمله دختران بالاتر از صنف ششم اجازه‌ی رفتن به مکتب را ندارند، دانش‌گاه‌ها به‌روی دختران بسته است و تعداد زیادی از زنان شاغل اجازه‌ی کار و فعالیت را ندارند.
