تمایل سعودی به ایجاد روابط گرم با ایران
سفر هفته پیش خالد بن سلمان وزیر دفاع عربستان سعودی به ایران ثابت ساخت که ایران می‌تواند همچنان به عنوان یک قطب تاثیر گذار قدرت در منطقه نقش ایفا کرده و از این طریق پیام‌های روشن به قدرت‌های جهانی بفرستد که در تغییرات ریشه‌ای نظم نوین خاورمیانه این کشورهمچنان نقش تعیین کننده خواهد داشت.
چه این سفر ناشی از نگرانی ریاض از درگیری احتمالی در منطقه باشد، چه پاسخی به زمزمه‌های توافق قریب‌الوقوع میان ایران و امریکا، و یا بازتعریف نقش ایران در نظم منطقه‌ای، در هر صورت حاکی از آن است که سعودی‌ها دیگر با ذهنیتی دگماتیک تصمیم‌گیری نمی‌کنند. به‌جای آن، عمل‌گرایی و تأمین منافع مشترک در اولویت سیاست‌گذاران ریاض قرار گرفته است.
اگر این مسیر با همین روند ادامه یابد، بی‌تردید دورانی جدید از همکاری‌های منطقه‌ای و توازن چندقطبی باثبات در غرب آسیا آغاز خواهد شد؛ دورانی که ملت‌ها به‌جای تقابل، بر اشتراکات تمرکز خواهند کرد.
به نظر میرسد که ملاقات خالد بن سلمان با آیت‌الله خامنه‌ای، فراتر از یک رویداد سیاسی است؛ این دیدار نشانه‌ای روشن از به‌رسمیت شناختن جایگاه راهبردی ایران در ساختار امنیتی منطقه به شمار می‌آید؛ زیرا عربستان به خوبی از دست مسلط ایران در منطقه آگاهی دارد.
در جریان این دیدار، بن سلمان پیامی رسمی از پادشاه عربستان، ملک سلمان را به رهبر ایران تسلیم کرد. آیت‌الله خامنه‌ای در سخنانی تأکید کرد که روابط تهران–ریاض می‌تواند به نفع هر دو ملت باشد و هشدار دادند که دشمنان منطقه تلاش خواهند کرد این روابط را تضعیف کنند، اما ایران آماده همکاری است، این بیانات نشان میدهد که عربستان به همکاری های منطقه‌ای ایران به شدت نیازمند است که می‌توانند در تعاملات دوسویه به نفع هردو مملکت واقع گردد، اینکه محتوای پیام ملک سلمان چه بوده است هنوز روشن نیست؛ اما به نظر میرسد که سعودی می‌خواهد خود را از تنش‌های موجود میان ایران_امریکا تبرئه کند.
دیدار رهبر ایران با شاهزاده سعودی در واقع دیدار قدرتمندان است، به‌ویژه در شرایطی که ایران با تهدیدات نظامی از سوی امریکا و اسرائیل روبه‌روست، برخلاف تبلیغات جریان رسانه‌یی وابسته به غرب، ایران از هر زمان دیگر قدرتمند‌تر است؛ زیرا هم اکنون در چندین جبهه علیه منافع امریکا و اسرائیل موفقانه عمل کرده است و این به عموم جهان ثابت شده است و کشورهایی که پیش‌تر مقابل ایران ایستاده بودند، اکنون خواهان بهبود روابط هستند.
با محاسبه روندهای سیاسی، بزرگ‌ترین بازنده این دیدار، رژیم اسرائیل است. همکاری دو قدرت بزرگ منطقه‌ای چون ایران و عربستان، تهدیدی جدی برای منافع اسرائیل است.
سفر شاهزاده سعودی به ایران پیام هایی به امریکایی‌ها نیز منتقل می‌کند؛ زیرا عربستان نمیتواند این ریسک را بپذیرد که به عنوان همپیمان امریکا در نبردهای منطقه‌ای خود را دخیل سازد و خطر درگیری ناخواسته با ایران را متحمل گردد، در سایه زمزمه‌های توافق احتمالی میان ایران و امریکا، این سفر می‌تواند تلاش پیش‌دستانه عربستان برای باقی‌ماندن در معادلات جدید منطقه‌ای تلقی شود. با نزدیکی به ایران، ریاض می‌تواند نقش مؤثری در توافقات امنیتی و اقتصادی آینده ایفا کند و از دایره تحولات مهم منطقه‌ای خارج نماند.
سفر خالد بن سلمان تأثیرات فراتر از روابط دوجانبه ایران و عربستان خواهد داشت. این دیدار می‌تواند تشویق کننده سائر کشورهای عربی باشد که منافع مشترک منطقه‌ای دارند کشورهایی همچون لبنان، عراق، سوریه و… که هرکدام از ارتباط با ایران منافع گوناگونی را تصاحب خواهند شد.
در شرایطی که بسیاری از این کشورها با ناامنی، تحریم، یا تجاوزات مکرر اسرائیل روبه‌رو هستند، نزدیکی ایران و عربستان می‌تواند نویدبخش دوره‌ای از آرامش، گفت‌وگو و کاهش تنش‌های نیابتی باشد.
سفر رسمی وزیر دفاع عربستان به تهران نقطه عطفی در بازتعریف نظم امنیتی و سیاسی غرب آسیا به شمار می‌رود. این سفر نشان میدهد که ایران یک قدرت تثبیت‌شده در منطقه است، کشورهای منطقه به‌دنبال تعامل مستقل از قدرت‌های فرامنطقه‌ای هستند و تهران بار دیگر ثابت کرد که بدون حضور ایران، هیچ تصمیم سرنوشت‌سازی در منطقه اتخاذ نخواهد شد. این پیام نه‌فقط به همسایگان، بلکه به تمام جهان مخابره شد. با این حال اگر مذاکرات ایران_امریکا با حفظ منافع منطقی دو جانبه به کرسی بنشیند، جایگاه ایران در منطقه و جهان بیش از هر زمان دیگر تقویت خواهد شد، در غیر آن ایران همچنان قدرت تاثیر گذار کنونی اش در روندهای منطقه‌ای حفظ خواهد ماند؛ لذا عربستان با درک از این واقعیت خود را ناگذیر پنداشته است که باید به دور از مداخلات امریکا، روابط اش را با ایران بهبود بخشد در غیر آن، از آسیب‌های منطقه‌ای در امان نخواهد ماند.
لینک کوتاه
