خلیلزاد در تکاپوی صلح غیر الافغانی

مسئله صلح افغانستان طی دو سال است که در دستان خلیلزاد به چرخش در آمده است، در این پروسه، آمریکا یکجانبه‌گرایی را در انحصار خود قرار داده بود طی دو سال گفتگوهای صلح، هیچ کشور منطقوی و یا مقامات افغان از جریان گفتگوهای طالبان و آمریکا آگاه نبودند، به همین اساس این پروسه مشروعیت بین المللی، منطقوی و داخلی خود را از دست داد، دولت بایدن با درک از این مهم که کشورهای منطقه از صلح انحصاری خلیلزاد حمایت نخواهند کرد، در یک اقدام بی پیشینه فارغ از اینکه ریشه‌های مشروعیت داخلی آن را در دوحه پخته نماید، جلسه انقره را به عنوان طرح موفق صلح به منطقه پیشکش نمود.
نشست انقره از ضروریات صلح به حساب می‌آید؛ زیرا مشروعیت منطقوی از دل این نشست کسب می‌گردد؛ اما وقتیکه پروسه دوحه که نمایندگان مردم افغانستان در آن عملا حضور دارد، به تعویق افتاده و یا تعطیل گردد، اجماع منطقوی صلح در انقره نمی‌تواند ریشه‌های مشروعیت دولت بر آمده از آن را تقویت کند، ناراضیان سیاسی و یا مخالفین نظام، ممکن است در آینده‌ی نزدیک مبنی مشروعیت آن را به چالش بکشند؛ زیرا زمینه‌های انتقاد مبنایی در دولت بر آمده از انقره وارد است، به دلیلی که نمایندگان مردم افغانستان در فقدان یک چارچوب کلی و طرح بندی از نظم جدید، به خواست تحمیلی تن داده اند که با عجله و شتاب توسط آمریکا مهندسی گردیده و به حمایت و تأیید منطقه رسیده است.
اما در این‌سو قربانیان دو دهه جنگ و آوارگی که رویای یک حاکمیت ملی و مشروع مردمی را در سر داشت، نقش شان نادیده انگاشته شده و خود را تسلیم شده در برابر خلیلزاد می‌پندارند که خارج از عرف دیپلماتیک از سکوی صلح بین الافغانی پرش نموده و منفذ رسوخ به صلح غیر الافغانی را مورد تکاپو قرار داده است، مقامات دولت افغانستان با درک از این مهم، هر کدام در برابر این شتاب تحمیلی واکنش نشان دادند و به ایستادگی در برابر چنین یکجانبه‌گرایی اجماع نموده و خواستار رعایت اصول دیپلماتیک شدند، مردم افغانستان نیز در همصدایی با دولت، از صلحی حمایت خواهند کرد که در آن اجماع و وفاق ملی مبتنی بر اراده جمعی رعایت گردیده باشد و به تبع آن، مشروعیت منطقوی صلح و حکومت اشتراکی با تضمین سازمان‌های بین المللی و کشورهای دخیل در مناسبات افغانستان به وجود بیاید، صلحی که آبستن دو متغییر فوق باشد، هم پایدار است و هم مورد حمایت، اما اگر نقش نمایندگان افغان در حکومت اشتراکی صلح کمرنگ باشد و این نسخه صرفا تافته و بافته‌ی خلیلزاد باشد، چالش‌های طولانی مدت همچنان پا برجا مانده و جنگ‌ها وارد فاز پیچیده تر از قبل خواهد گردید.

زکریا رادمنش