در سودان چه خبر است؟

به گزارش خبرگزاری سریع؛ به نقل از رسانه‌های بین‌المللی، انجمن‌ها و سازمان‌های حقوق بشری با ابراز نگرانی اعلام کرده‌اند که شبه‌نظامیان نیروهای واکنش سریع سودان (RSF) در جریان تصرف شهر محاصره‌شده الفاشر، پایتخت ایالت شمال دارفور، مرتکب جنایات گسترده و هولناکی شده‌اند.

سقوط الفاشر و ابعاد انسانی فاجعه

شهر الفاشر که آخرین پایگاه ارتش سودان در منطقه دارفور به‌شمار می‌رفت، روز یکشنبه پس از ۱۸ ماه محاصره به‌دست RSF، گروهی تحت حمایت امارات، سقوط کرد. این محاصره، ورود غذا و دارو برای صدها هزار نفر از ساکنان را متوقف کرده بود.
به گفته منابع محلی، ده‌ها هزار نفر در جریان سقوط شهر کشته شده‌اند. ارتش سودان شمار قربانیان را بیش از دو هزار نفر و شبکه پزشکان سودان دست‌کم ۱۵۰۰ نفر اعلام کرده‌اند.

تصرف الفاشر نقطه عطفی در جنگ داخلی دو سال و نیمه سودان محسوب می‌شود؛ جنگی که به گفته سازمان ملل تاکنون حدود ۴۰ هزار کشته و ۱۲ میلیون آواره برجای گذاشته است.

شواهد از وقوع کشتار و جنایت

ویدیوهای تأییدشده توسط واحد راستی‌آزمایی الجزیره نشان می‌دهد نیروهای RSF مردم را شکنجه و اعدام می‌کنند. گزارش‌های متعددی از کشتار جمعی، بازداشت‌های گسترده، حمله به شفاخانه‌ها و اعدام فوری غیرنظامیان منتشر شده است.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرده است که برخی از این قتل‌ها انگیزه قومی داشته‌اند. تحلیل ماهواره‌ای دانشگاه ییل نیز با بررسی تصاویر قبل و بعد از حمله، نشانه‌هایی از گورهای دسته‌جمعی و تغییر رنگ زمین ناشی از خون‌ریزی را تأیید کرده است.

آوارگی گسترده و حملات به مناطق دیگر

بر اساس گزارش سازمان ملل، تنها در دو روز نخست پس از سقوط شهر، بیش از ۲۶ هزار نفر از الفاشر گریخته‌اند. در حال حاضر حدود ۱۷۷ هزار غیرنظامی هنوز در شهر گرفتارند.
هم‌زمان، RSF اعلام کرده کنترل شهر بارا در ایالت شمال کردفان را نیز به دست گرفته است؛ جایی که گزارش‌هایی از حمله به غیرنظامیان و امدادگران منتشر شده است. فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و هلال‌احمر کشته شدن پنج داوطلب سودانی خود در این شهر را تأیید کرده است.

اهمیت استراتژیک الفاشر و الابیض

الفاشر و الابیض دو شهر کلیدی در غرب سودان هستند. با سقوط الفاشر، RSF عملاً کنترل کامل دارفور را به‌دست آورده و کشور به دو بخش تقسیم شده است: شرق در اختیار ارتش و غرب در کنترل RSF.
شهر الابیض، پایتخت نفت‌خیز ایالت شمال کردفان، اکنون تحت کنترل ارتش است اما RSF از بارا در حال پیشروی به سوی آن است.

واکنش طرفین درگیر

جنرال عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش سودان، گفت نیروهایش برای جلوگیری از ویرانی گسترده و کشتار سیستماتیک غیرنظامیان از الفاشر عقب‌نشینی کرده‌اند.
در مقابل، محمد حمدان دگالو (حمیدتی)، رهبر RSF، مدعی شد هدف گروهش ایجاد دموکراسی واقعی و وحدت ملی است و وعده داد که عاملان جنایت علیه غیرنظامیان محاکمه خواهند شد.

ریشه‌های درگیری

RSF در اصل از شبه‌نظامیان جنجوید تشکیل شده است که در جنگ دارفور (۲۰۰۳) به بی‌رحمی شهرت داشتند و به نسل‌کشی متهم شدند. این نیرو در سال ۲۰۱۳ به‌صورت رسمی و تحت فرمان عمرالبشیر تأسیس شد و اکنون حدود ۱۰۰ هزار نیرو دارد.
درگیری کنونی از آوریل ۲۰۲۳ آغاز شد، زمانی که اختلاف میان حمیدتی و البرهان بر سر ادغام RSF در ارتش به جنگی تمام‌عیار انجامید.

پیامدها و خطرات

سقوط الفاشر، فاجعه‌ای انسانی برای ساکنان، به‌ویژه اقوام غیرعرب، رقم زده است. گزارش‌ها حاکی از اعدام‌های قومیتی، حملات به شفاخانه‌ها و خشونت جنسی علیه زنان است. تحلیلگران هشدار می‌دهند احتمال تکرار این کشتارها در مناطق دیگر نیز وجود دارد.

دارفور منطقه‌ای غنی از طلاست و بر اساس گزارش مؤسسه ایتالیایی ISPI، درگیری بر سر معادن طلا از عوامل اصلی این جنگ است.

تلاش‌های ناکام برای صلح

میانجی‌گری‌های عربستان، امریکا و اتحادیه افریقا تاکنون نتیجه‌ای نداشته است. طرح اخیر گروه کواد (امریکا، عربستان، مصر و امارات) برای آتش‌بس سه‌ماهه و انتقال قدرت به دولت غیرنظامی نیز با شکست مواجه شد.
هرچند گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان نمایندگان ارتش و RSF در واشنگتن در جریان است، سقوط الفاشر آینده این مذاکرات را مبهم کرده است.