روز جهانی حقوق بشر و نقض حقوق بشری افراد توسط اسرائیل

دهم دسمبر هر سال به عنوان روز جهانی حقوق بشر بزرگداشت می‌گردد؛ در سال 1948 این روز جهت بهبود اوضاع حقوق بشری افراد در سراسر جهان تحت عنوان «روزجهانی حقوق بشر» مسمی گردید؛ اما پرداختن به این نکته مهم است که آیا از آن زمان تا کنون، حقوق بشری افراد رعایت گردیده و عدالت نسبی در جهان حاکم شده است؟

با وجودی که بیش از پنجاه سال از نام گذاری این روز سپری می‌شود دستاوردهای ملموسی جهت آگاهی افراد و جماعت‌ها از حقوق بشری شان به وجود آمده است، مردم جهان اکنون، حکومت‌ها و حاکمان را سایه‌ی خدا نمی پندارند؛ بلکه آنان را نیز به مثابه هر انسان دیگر شخصیت عادی پنداشته که به نمایندگی از نفوس یک مملکت بر اریکه‌ی قدرت تکیه زده اند؛ در اکثریت کشورهای جهان مردم جهت اعاده حق و حقوق شان علیه نظام‌ها و حاکمان سیاسی تظاهرات به راه می اندازند و خود را در چارچوب قواعد و مقررات ملزم به اشتراک در تغییر و تحولات سیاسی می‌پندارند و هر گونه نقض حقوق بشری افراد را تشخیص داده و در تأمین آن صدا بلند می‌کنند، در برابر ظلم و استبداد غیر انسانی که در کشورهای مختلف صورت می‌گیرد ملت‌ها در نقاط مختلف جهان اعتراضات به راه انداخته و خواهان تامین عدالت می‌گردند.

با این حال، اکنون که در عصر جهانی شدن و تکنولوژی قرار داریم و به میزانی که خرد و بصیرت جمعی، از آگاهی به حقوق بشری شان رشد یافته است؛ اما در نقاطی از جهان ظلم و فجایع و نقض بی سابقه‌ی حقوق بشری افراد چنان فاحش است که وجدان بشریت را خدشه‌دار می‌سازد، جنگ در غزه و وضعیت خفت‌باری که بر ساکنان آن جریان دارد حال و هوای انسان را منقلب ساخته و نمونه‌ی از انسان خونخوار قرن را به تصویر می‌کشد، روزانه قتل دهها زن و کودک، تخریب خانه‌های مردم، مسدود ساختن راههای دریافت مواد غذایی و آب آشامیدنی، مظالمی هستند که جلو چشمان مردم جهان و جامعه ملل اتفاق می‌افتد؛ اما به جز کشورهایی همچون لبنان و یمن و عراق هیچ کشور و مردمی در برابر آن واکنش عملی نداشته اند. در غزه از تسلیحات گوناگون جهت قتل عام استفاده می‌گردد و هدف بمباران نیز غیر نظامیان است، اموال عامه همچون شفاخانه‌ها و مراکز درمانی، جاده‌ها و ماشین آلات حمل و نقل نیز به کلی نابود گردیده است، چنین وضعیت علاوه بر تخریب امکانات رفاهی و مواد اولیه زندگی، اثرات روحی-روانی مخربی نیز بر ساکنان این سرزمین بجا خواهد گذاشت؛ هر چند از اوایل کشتار در غزه واکنش‌های مردم جهان با راه اندازی تظاهرات و راهپیمایی علیه این ظلم و فجایع گسترده بود؛ اما دولت‌های غربی و حامیان اسرائیل با استفاده از ابزار رسانه‌یی و تبلیغاتی که در اختیار دارند سعی در سرپوش گذاشتن بر این جنایات و فروکش نمودن خشم و انزجار مردم از اسرائیل و حامیان اش مبادرت ورزیده اند؛ در چنین وضعیتی صدای سازمان ملل به آن صورت که باید جدی و در پی تحقق نتیجه باشد بلند نشده است.

در این میان از تاثیر فناوری نیز نباید غافل ماند؛ فناوری به عنوان یک سلاح دو لبه عمل کرده است. از یک سو، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به فعالان حقوق بشر این امکان را داده‌اند که صدای خود را به گوش جهانیان برسانند و توجه‌ها را به نقض‌های حقوق بشر جلب کنند؛ اما از سوی دیگر، دولت‌ها نیز از این فناوری‌ها برای نظارت بر شهروندان و محدود کردن آزادی‌های آن‌ها استفاده می‌کنند. این موضوع می‌تواند به نقض حریم خصوصی و آزادی بیان منجر شود.در آستانه روز جهانی حقوق بشر، ما با واقعیتی مواجه هستیم که هم امیدبخش و هم چالش‌ برانگیز است.

با این هم که اسرائیل و حامیان اش در صدد توجیه و سرپوش گذاشتن بر جنایات در غزه و لبنان هستند؛ اما فشار افکار عمومی مردم جهان در قبال این جنایات و خلق وحشت بی نتیجه نبود؛ در پی این آگاهی‌های مردمی از حقوق بشر بود که دادگاه بین المللی لاهه حکم بازداشت غیابی نتانیاهو را صادر و برخی از کشورهای اروپایی به حمایت از این حکم بر دستگیری نتانیاهو و وزیر دفاع اش گالانت، تأکید کردند، چنانچه شاهد بودیم که حتی دادگاه درخواست تجدید نظر اسرائیل را در مورد این حکم نپذیرفت و حکم را نهایی پنداشت؛ اینکه تا چه حد این حکم میتواند اجرا گردد یا خیر بحث دیگری است؛ اما این نکته مهم است که آگاهی به رعایت حقوق بشر، باعث فشار بر نهادهای رسمی گردید و هرچند در اعلام حکم با تأخیر بیش از یکسال اقدام شد؛ اما در جای خودش قابل قدر است تا ظالم و حامیان ظلم در برابر افکار عمومی مردم جهان پاسخگو گردیده و لجام گسیخته به قتل و غارت ساکنان مردم جهان بی پروا عمل نکنند.

با توجه به حکم دادگاه لاهه دریافتیم که نهاد‌های مستقل و غیردولتی نقش حیاتی در نظارت بر رعایت حقوق بشر دارند. تقویت این نهاد‌ها و حمایت از فعالیت‌های آن‌ها می‌تواند به ایجاد فشار بر دولت‌ها برای احترام به حقوق بشر کمک کند. همچنین، این نهاد‌ها می‌توانند به عنوان پل ارتباطی بین مردم و دولت عمل کنند و صدای کسانی که تحت فشار هستند را به گوش مسئولین برسانند.

فناوری نیز می‌تواند به عنوان ابزاری برای پیشبرد حقوق بشر مورد استفاده قرار گیرد. فعالان حقوق بشر باید از پلتفرم‌های دیجیتال برای مستندسازی نقض‌های حقوق بشر و جلب توجه جهانی استفاده کنند. در عین حال، باید به چالش‌های ناشی از نظارت دیجیتال و نقض حریم خصوصی توجه کرد و راهکار‌هایی برای حفاظت از فعالان در برابر سرکوب‌های احتمالی پیدا کرد؛ و در نهایت جامعه بین‌المللی باید به طور جدی‌تری به وضعیت حقوق بشر در نقاط بحرانی مانند غزه توجه کند.

اعمال فشار دیپلماتیک و اقتصادی بر کشور‌هایی که حقوق بشر را نقض می‌کنند، می‌تواند به عنوان یک ابزار مؤثر برای ایجاد تغییرات مثبت در نظر گرفته شود و پس از آن، توجه به قربانیان نقض‌های حقوق بشر و فراهم کردن حمایت‌های روانی، اجتماعی و اقتصادی برای آن‌ها بسیار مهم است. این حمایت‌ها می‌تواند به بازسازی زندگی آن‌ها کمک و احساس امنیت و اعتماد به نفس را در آن‌ها تقویت کند.

بنا بر این به پاسداشت از روز جهانی حقوق بشر در عوض ابراز یأس و نا امیدی از رسیدگی به نقض‌های حقوق بشری افراد و جماعت ها در کشورهای مختلف، خوب است که عموم مردم در نقاظ مختلف جهان جنایات عاملان نقض حقوق بشر را مستند کرده و با نهادهای مربوطه شریک کنند؛ مطمئنا روزی فرا خواهد رسید که در آن وجدان‌های بیدار، هیولاهای خون آشام قدرت و عاملان خونریزی بشریت را به پای میز محاکمه بکشانند ولی در صورتیکه اسناد و شواهد کافی دال بر مظالم و بی عدالتی‌ها موجود باشد.