روز همبستگی اقوام پشتون و بلوچ؛ لزوم انسجام علیه امریکا و غرب
روز نهم سنبله در تقویم رسمی کشور، به عنوان روز «همبستگی اقوام بلوچ و پشتون» نام‌گذاری شده است. بلوچ‌ها یکی از اقوامی هستند که در کشورهای افغانستان، پاکستان و ایران از جمعیت قابل توجهی برخوردارند و عمدتاً در نقاط مرزی این کشورها سکونت دارند. این طایفه در میان مردم این کشورها به شجاعت، سخت‌کوشی و میهمان‌نوازی معروف هستند. با توجه به اینکه بلوچ‌ها در پاکستان داعیه جدایی‌طلبی و مبارزه دارند، در افغانستان هیچ‌گاه چنین خواسته‌ای را مطرح نکرده‌اند. بلوچ‌ها و پشتون‌ها از لحاظ فرهنگی و تباری مشترکات فراوانی دارند.
این قوم از زمان احمدشاه ابدالی تعهد خود را به پشتون‌ها اعلام کرد. پس از فتح بلوچستان توسط احمدشاه ابدالی در سال ۱۷۵۷ میلادی، بین وی و نوری نصیر خان، قهرمان تاریخی بلوچ‌ها و خان قلات معاهده‌ای در سال ۱۷۵۸ میلادی به امضا رسید. احمدشاه ابدالی خودمختاری بلوچ‌ها را پذیرفت و بر اساس آن، بلوچستان آزاد شناخته شد؛ به شرطی که آن‌ها در مقابله با سیک‌ها به نفع درانی‌ها در جنگ شرکت کنند. به دنبال آن، نیروهای بلوچ همواره در عملیات‌های احمدشاه ابدالی در هندوستان و ایران در کنار او بودند.
همچنین قوای بلوچ در جنگ پانیپت سوم در سال ۱۷۶۱ در کنار احمدشاه ابدالی، در شکست فاحش قوای مرهته سهم گرفتند. در سال ۱۷۶۵ نیز قوای بلوچ در کنار قوای احمدشاه ابدالی، شکست سنگینی را به سیک‌ها در پنجاب وارد کردند.
روابط میان بلوچ‌ها و پشتون‌ها در ایالت بلوچستان عمدتاً خوب بوده و مخالفت با سیاست‌های تبعیض‌آمیز حکومت مرکزی پاکستان، این دو قوم را به هم نزدیک کرده است. همچنین، در طول سال‌ها، ازدواج‌های بین‌القومی به نزدیکی بیشتر بلوچ‌ها و پشتون‌ها افزوده است. گفته می‌شود که بلوچ‌ها و پشتون‌ها در اصل دارای ریشه و خون مشترکی هستند.
هر دو قوم بلوچ و پشتون دارای شباهت‌های بی‌شماری هستند. هر دو دارای ساختار قبیله‌ای بوده و به هویت فرهنگی مشخص خود افتخار می‌کنند. شباهت‌ها در حوادث تاریخی نیز این دو قوم را به هم نزدیک می‌کند. حاکمیت هر دو قوم بر سرزمین‌هایشان در نتیجهٔ استعمار انگلیس در اواخر قرن نوزدهم مورد هجوم قرار گرفت و از بین رفت. آن‌ها قربانی سیاست‌های استعماری و بازی بزرگ استعماری شدند.
اشغال خان‌نشین‌های آسیای مرکزی توسط روسیهٔ تزاری، بهانه‌ای به انگلیس داد تا برای حفاظت از هندوستان به افغانستان حمله کند و آن را به یک کشور حایل بین هند بریتانیایی و روسیهٔ تزاری تبدیل کند. همچنین، موقعیت استراتژیک بلوچستان در دهانهٔ خلیج فارس سبب شد تا انگلیس با حملات متعدد، آن را اشغال نماید. استعمارگران دست به تقسیم افغانستان و بلوچستان زدند.
پس از شکست افغان‌ها در جنگ دوم افغان و انگلیس، برخی قسمت‌های پشتون‌نشین جنوب غربی افغانستان جدا شده و به مناطق بلوچستان، که توسط بریتانیایی‌ها از حکمران ایالت قلات اجاره گرفته شده بود، ضمیمه شد و به عنوان ایالت بلوچستان، بخشی از قلمرو هند بریتانیایی گردید. بدون توجه به سوابق تاریخی و فرهنگی، مناطق غربی بلوچستان با ترسیم خط گولدسمیت در سال ۱۸۷۱ میلادی جدا شده و به ایران واگذار شد. زابل، نیمروز و سیستان به افغانستان ملحق گردید و قلات به عنوان یک دولت مستقل تحت الحمایه باقی ماند.
هدف استعمارگران بریتانیایی از این تقسیمات ارضی واضح بود: اولاً افغانستان و بلوچستان تمامیت ارضی خود را از دست داده و به واحدهای کوچک سیاسی تبدیل شوند تا نتوانند سبب‌ساز جنبش‌های بزرگ ضداستعماری شوند.
شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی بلوچ‌ها در افغانستان:
عبدالستار پردلی (استاد دانشگاه و شخصیت سیاسی-اجتماعی)، نعیم بلوچ (والی هلمند) و گل بلوچ (نویسنده و شاعر) از شخصیت‌های برجستهٔ بلوچ‌های افغانستان هستند. عبدالکریم براهوی، که پیش از این والی ولایت نیمروز و وزیر مهاجرین بود، سال گذشته به عنوان مشاور رئیس‌جمهور در امور اقوام تعیین شد. علاوه بر این، براهوی رئیس شورای همبستگی بلوچ‌های افغانستان نیز هست. در افغانستان کمیسیونی نیز برای تحقق حقوق این قوم وجود دارد.
جنبش‌های سیاسی بلوچ‌ها:
بلوچ‌های افغانستان حزب رسمی ندارند، اما دارای شوراها، انجمن‌ها، رادیو و برنامه‌های بلوچی زبان هستند و همچنین با سازمان‌ها و احزاب آزادی‌خواه بلوچ در پاکستان و ایران همکاری می‌کنند.
۱. شورای همبستگی بلوچ‌های افغانستان (رئیس: عبدالکریم براهوی)
۲. شورای هماهنگی و اجتماعی بلوچ‌های افغانستان (رئیس عمومی: شیرآقا بلوچ)
۳. انجمن علمی، فرهنگی، سیاسی جوانان بلوچ زون شمال (مسئول: ابراهیم محمدی)
۴. انجمن جوانان بلوچ افغانستان (مسئول: حبیب‌الحق بلوچ)
با توجه به اینکه اتحاد میان ملت‌ها و قومیت‌های مختلف یک ضرورت حیاتی است، همبستگی میان اقوام بلوچ و پشتون نیز قابل تقدیر است. اما این اتحاد باید به گونه‌ای باشد که در برابر استعمار غرب بیش از هر زمان دیگر به عنوان مانع عمل کند. دنیای غرب در نظر دارد کشورهای اسلامی را تضعیف کرده و از آن‌ها چندین دولت مستقل ایجاد کند تا نقشه‌های استعماری خود را در این سرزمین‌ها به پیش ببرد. از این رو، هر اتحاد و انسجامی که بتواند علیه این نیرنگ‌ها مبارزه کند، مورد حمایت مسلمانان قرار خواهد گرفت.
یادداشت اختصاصی / خبرگزاری سریع
