سراسیمگی باجوا در افغانستان ناشی از چیست؟

از مداخلات مداوم پاکستان در امور داخلی و نا امنی افغانستان هیچ افغان نیست که آگاهی لازم را نداشته باشد، از این رو هر مقامی از این کشور که به افغانستان می آید و یا در قبال افغانستان موضع گیری رسمی اتخاذ می‌کند برای مردم افغانستان حایز اهمیت و قابل تأمل است. ژنرال قمر جاوید باجوه، رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان که مدیریت سیاست خارجی این کشور در قبال افغانستان را به عهده دارد، در سفری اعلام نشده‌ وارد کابل شد و با محمد اشرف غنی، رئيس‌جمهور افغانستان، دیدار کرد. این دیدار در حضور ژنرال نیک کارتر، رئیس ستاد ارتش بریتانیا، که در انجام سفر ژنرال باجوه نقش داشت، برگزار شد. مدتی است که تلاش‌هایی با میانجی‌گری بریتانیا در جریان است تا این نشست در ارگ انجام شود و ژنرال باجوه که مهمترین چهره تاثیرگذار پاکستانی در جنگ افغانستان است، مسائل خود را با اشرف غنی، به صورت رودررو، حل‌وفصل کند.

مسائل مورد اختلاف جدی و عمیقی که دو همسایه تاکنون نتوانسته‌اند از پس حل آن‌ها برآیند، عبارتند از تروریسم،‌ اختلافات مرزی، روند صلح و آینده سیاسی افغانستان. ژنرال باجوه که به عنوان بزرگترین حامی نظامی، سیاسی و مالی طالبان قلمداد می‌شود، در روزهایی به کابل سفر می‌کند که این شهر در ماتم قتل‌عام ۸۵ متعلم کودک فرو رفته و خشونت‌ها پس از آن، به شدت بالا گرفته است و دولت آمریکا هم جدول زمانی خروج بی‌قید وشرط نیروهایش را اعلام کرده است. اشرف غنی که طرف اصلی جنگ خونین در کشورش را اسلام آباد  می‌داند و طالبان را چیزی فراتر از یک گروه نیابتی وابسته نمی‌شمارد، در انتقاد از حمایت پاکستان از طالبان شهره است. در کمتر نشست خارجی و داخلی دیده شده است که او پاکستان را به دلیل حمایت از طالبان به باد انتقاد نگیرد.

رئیس‌جمهور افغانستان، همین چند روز پیش خطاب به عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان گفت که انتخاب دوستی و دشمنی بین دو کشور به‌ دست پاکستان است و آن کشور امروز باید در این مورد تصمیم بگیرد. او تاکید کرد اگر افغانستان ناامن باشد، پاکستان نیز ناآرام خواهد بود و اگر پاکستان «آسایش ما را می‌خواهد، آن‌ها نیز آسایش خواهند داشت. انتخاب دوستی و دشمنی در دست شما است و در صورت دوستی، افغانستان آماده است که با افزایش همکاری کشورهای منطقه و جهان، با پاکستان همکاری کند.» این نوع موضع‌‌گیری‌ها که به روایت سایر رقیبان منطقه‌ای پاکستان در مورد رابطه این کشور با تروریسم مهر تائید می‌زند، بر جایگاه پاکستان در افکارعمومی جهان به عنوان کشور حامی افراط‌گرایی تاثیر گذاشته و بر خشم رهبران نظامی و سیاسی این کشور افزوده است.

کاهش نفوذ هند، گسترش روابط تجاری و همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی از دیگر خواسته‌های پاکستان است. اما شاید خواسته مهمتر پاکستان از دولت کنونی افغانستان، امضای قرارداد همکاری‌های استراتژیک باشد. در سال‌های گذشته برای نهایی کردن این توافقنامه تلاش‌های فراوانی جریان داشت و افغانستان از خود انعطاف‌پذیری نیز نشان داده بود؛ اما خواسته‌های افغانستان از پاکستان هم کم و آسان نیست. اولین نکته اشرف غنی این است که اسلام آباد، جنگ اعلام نشده‌ای را که از طریق طالبان علیه دولت او تحمیل کرده است، پایان دهد. او خواهان آتش‌بس دائمی و پایدار، مذاکرات سازنده صلح، توافقنامه سیاسی با طالبان و ادغام این گروه در بدنه نظام جمهوری است و معتقد است که پاکستان می‌تواند در این زمینه، نقش کلیدی بازی کند.

شاید بررسی اوضاع از روی یک عکس رسمی که ارگ منتشر کرد، خیلی دقیق نباشد اما گاهی یک عکس می‌تواند خیلی معنادار باشد. در عکسی که ارگ به اشتراک گذاشته است، رئيس ستاد ارتش بریتانیا می‌کوشد وضعیت را توضیح دهد، اشرف غنی هم اصلا به ژنرال باجوه که رئيس سازمان اطلاعات ارتش پاکستان «آی‌اس‌آی» در کنارش نشسته است، نگاه نمی‌کند و ژنرال باجوه هم خسته به نظر می‌رسد، اینکه در شرایط کنونی چگونه بتوانند راهکاری بسنجند که به نفع صلح افغانستان خاتمه یابد، انتظاری است که عموم افغان‌ها از مقامات مسئول و رئیس جمهور دارند.