سیاست خارجی بی‌طرف و منطقه محور، عامل ثبات افغانستان
اخیرا نشست‌های مکرر سه جانبه میان وزرای خارجه چین، پاکستان و افغانستان باعث گردیده است که نوعی توجه به سیاست فعال منطقوی در پالیسی وزارت خارجه افغانستان برجسته گردد، پیش از این کشورهای منطقه در درجه اهمیت بعد از غرب قرار داشت و این امر باعث شد که دولت افغانستان یکبار دیگر سقوط کند، اما از آنجایی که سرنوشت اقتصاد، تجارت و امنیت افغانستان با اوضاع منطقه گره خورده است، میتوان با حفظ روابط نیک و بی طرفانه با چشم انداز بهبود بخشیدن به اوضاع اقتصادی با عموم کشورهای جهان به خصوص کشورهای منطقه روابط نیک را ترویج سیاست موازنه با توجه به تأمین بیشترین منافع اتخاذ گردد، در همین ارتباط و در پی دیدارهای مکرر سه جانبه، چین از توسعه‌ی همکاری‌های سه‌جانبه حمایت کرده و پیشنهادهایی برای ایجاد ساختارهای نهادینه برای تحقق کامل پروژه‌های ترانزیتی، امنیتی و اقتصادی، از جمله احتمال پیوستن افغانستان به طرح اقتصادی سی‌پک China-Pakistan Economic Corridor- CPEC یا راهرو اقتصادی چین، پاکستان حمایت کرده و وزرات خارجه چین نتایج آن را چنین ارزیابی کرد.
تقویت اعتماد متقابل سیاسی و پایبندی بر حسن همجواری، بهره‌گیری کامل از مکانیسم گفت‌وگوی سه جانبه وزیران خارجه سه کشور، تعمیق همکاری‌ها در زمینه سازندگی مشترک کمربند و جاده، گسترش امتداد کمربند اقتصادی چین و پاکستان CPEC به افغانستان و تقویت ارتباطات شبکه اینترنتی در منطقه، پیشبرد همکاری عملی و گسترش زمینه‌های همکاری، مخالفت با تروریسم، همکاری در اجرای قانون و مبارزه با نیروهای تروریستی مورد نگرانی هر سه طرف، هوشیاری و جلوگیری از مداخله نیروهای بیگانه در امور داخلی کشورهای منطقه، حفظ صلح و ثبات منطقه و تلاش برای فراهم کردن محیط مطلوب تجاری برای توسعه سه کشور، پروژهٔ بزرگ زیربنایی سی پک که با سرمایه گذاری کشور چین از چندین سال بدین‌سو در پاکستان مطرح و تقریباً بی سر و صدا در معرض اجرا قرار داشت؛ اما رسماً در ۲۰ اپریل ۲۰۱۵ با سرمایه گذاری مقدماتی ۴۶ میلیارد دالر از جانب شی جین پینگ رئیس جمهور چین و نواز شریف صدراعظم وقت پاکستان طی عقد ۵۱ قرار داد و تفاهمنامه به کار خویش آغاز کرد.
هدف از این پروژه تقویت و تغییر اقتصاد پاکستان از طریق مدرن‌سازی سیستم‌های حمل‌ونقل جاده‌ای، خطوط ریل، هوایی و انرژی و اتصال بنادر گوادر و کراچی پاکستان به ایالت سین کیانگ چین و فراتر از آن از طریق مسیرهای زمینی است. لازم به یادآوری است که ایالت سین کیانگ چین با کشورهای مغولستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، پاکستان و هند هم سرحد است و در ادوار مختلف تاریخ جاده باستانی ابریشم نیز از همین طریق عبور می‌کرد. با اکمال این پروژه بزرگ حمل و نقل، چین می‌تواند با دور زدن راهروهای موجود تنگه‌های مالاکا و دریای چین جنوبی با مصارف کمتر و راه کوتاه تر هم محصولات صنعتی و زراعتی خویش را به اقصا نقاط جهان برساند و هم انرژی‌های متنوع مورد ضرورت و مواد خام صنعتی خویش را با صرفه جویی در وقت و مصارف به حوزه های صنعتی خویش برساند.
در همین راستا نوآوری‌های مشترک فضایی و ماهواره‌ای بین پاکستان و چین در چارچوب CPEC در سال ۲۰۱۶ انجام شد. از ورای قراردادها و تفاهم نامه‌ها تحت پروژه بزرگ یا میگا پروژه CPEC دیده می‌شود که این میگا پروژه بزرگتر از یک جاده و یا کمربند می‌نُماید و بسیاری از کشورهای مسیر این جاده و کمر بند با ولع تمام مشارکت شان را با همیاری با این پروژه اعلام می‌دارند. تحلیل گران آن‌را با پلان مارشال امریکا بعد از جنگ جهانی دوم در اروپا به مقایسه میگیرند وهم اکنون ظرفیت این میگا پروژه به ۶۲ میلیارد دالر افزایش یافته است. اخبار رسمی از جریان ملاقات و گفتگوهای مداوم دیپلوماتیک وزرای خارجهٔ پاکستان، چین و افغانستان میرساند که در این مذاکرات طرح ها بیشتر در محور پیوستن افغانستان به طرح اقتصادی سی پک میچرخیده است و همچنان در راستای گسترش خطوط مواصلاتی، تسهیلات تجارتی دوجانبه سه جانبه و ترانزیت چندجانبه از طریق افغانستان توافقاتی به عمل آمده و جانب افغانستان از این طرح‌ها حمایت کرده است؛ زیرا مشارکت چین افغانستان و پاکستان منحیث ستون اصلی تضمین صلح منطقوی پنداشته می‌شود.
در شرایط موجود وضعیت منطقوی ناشی از تعلیم، تربیه، تسلیح و رشد عناصر تروریستی از طریق مدارس افراط گرانهٔ مذهبی پاکستان، این کشور توانایی اکمال سازمان‌های تروریستی را بیشتر از هر کشور دیگر جهان دارا می‌باشد و از هر مانور و امکان در برابر هند و افغانستان از آن استفاده می‌گردد؛ پس نیت پا کستان از پیشنهاد چنین ائتلاف منطقوی واضح است، تجربهٔ افغانستان بعد از کودتای 7 ثور و خاصتاً بعد از تجاوز اتحاد شوروی برای قرن‌ها به مردم و دولت مداران ما بسیار تجربه آفرین و عبرت انگیز است که بنابر موقعیت سوق الجیشی افغانستان بسیار ملی اندیشانه و همگام با منافع ملی ما خواهد بود تا منحیث کشور بی‌طرف با تمام کشورهای جهان و حسن روابط با همسایگان مبتنی بر همکاری های فرهنگی، تجارتی، علمی وتکنالوژیکی متمرکز گردیده و از همه امکانات برای رفاه، انکشاف و آبادانی افغانستان بهره ببرد و از شمولیت در هر نوع ائتلاف منطقوی و جهانی که کشور ما را درگیر رقابت کشورهای بزرگ می‌گرداند بپرهیزد.
افغانستان با ثبات و بی‌طرف زمینه و امکانات اتصال منطقوی و جهانی را در عرصه اقتصادی و تکنولوژی برای همه کشورهای منطقه و جهان فراهم می سازد، در غیر آن دیدیم که با گرایش‌های یک‌جانبه و دوست و دشمن شمردن کشورهای منطقه و جهان چه آشوب بزرگی منطقه را فراگرفت و کمتر کشور پُر آشوبی در جهان را میتوان یافت که به نحوی از تروریست پروری دهه هفتاد پاکستان و جنگ های افغانستان متأثر نشده باشند.
نویسنده: شکیب احمد سروش
