علت رشد سریع مو و ناخن برخی از افراد
موی سر ما به طور میانگین یک سانتی متر و ناخن های دست ما سه میلی متر در ماه رشد می‌کنند. اما سرعت رشد مو و ناخن در برخی از افراد بیشتر از بقیه است. علت چیست؟
موها و ناخن‌های ما عمدتاً از کراتین تشکیل شده‌اند. رشد مو ها و ناخن ها ناشی از رشد سلول های شبکه ای زیر پوست است که از طریق فرایند های مختلف تقسیم سلولی تکثیر می‌شوند.
ناخن‌ها به طور ثابت از سلول های شبکه ای، که زیر پوست و در محل پایه ناخن هستند، رشد می کنند. این سلول ها پس از تقسیم، سلول‌های قدیمی تر را به جلو می رانند. سلول های جدید روی بستر ناخن، که از فراوانی رگ های خونی صورتی به نظر می رسد، حرکت می‌کنند.
رشد یک تار مو نیز از سلول های شبکه ای آغاز می شود و درنهایت قسمت مرئی مو یا ساقه (shaft) شکل می‌گیرد. ساقه مو از یک ریشه در زیر پوست که درون یک کیسه به نام فولیکول قرار دارد رشد می‌کند. این کیسه شامل یک دسته عصب (به همین علت کشیدن مو درد دارد)، غده های چربی ساز که مو را چرب می‌کنند، و یک عضله که مو را در سرما بلند می کند، است.
در پایه فولیکول، پیاز مو قرار دارد که شامل پاپیلای (papilla) مو، که خون را به فولیکول می رساند، می‌شود. سلول های شبکه ای نزدیک پاپیلا با فرایند تقسیم سلولی، سلول های جدید می سازند. این سلول ها سخت می‌شوند و ساقه مو را تشکیل می‌دهند. پس از تشکیل سلول های جدید، سلول های قبلی با بالای پوست رانده می‌شوند و مو رشد می‌کند.
چرخه‌های رشد مو
یکی از نقش‌های پاپیلا تنظیم چرخه های رشد است. پاپیلا به سلول های بنیادی سیگنال می‌دهد که به پایه فولیکول بروند و شبکه مو را تشکیل دهند. سپس سلول های شبکه یک سیگنال برای تقسیم و آغاز یک فاز جدید رشد دریافت می‌کنند.
دانشمندان چهار فاز در رشد مو شناسایی کرده‌اند:
- آناژن یا فاز رشد، که دو تا هشت سال طول می‌کشد.
- کاتاژن یا فاز گذار، که حدود دو هفته طول می‌کشد و در آن رشد کم می‌شود.
- تِلوژن یا فاز استراحت، که در آن هیچ رشدی وجود ندارد و معمولاً دو تا سه ماه طول می‌کشد.
- اگزوژن یا ریزش، که مو می‌افتد و یک فاز رشد جدید از همان فولیکول آغاز می‌شود.
هر فولیکول ۱۰ تا ۳۰ بار در عمر خود این چرخه را تکرار می کند.
اگر تمام فولیکول های موی ما با یک سرعت رشد می کردند و فازهای چرخه رشد را همزمان طی می کردند، زمان هایی وجود می داشت که کاملاً کچل می شدیم. اما معمولاً چنین اتفاقی نمی‌افتد و در هر زمان معمولاً ۱۰ درصد موهای ما در فاز استراحت هستند. انسان‌ها به طور میانگین ۱۰۰ تا ۱۵۰ تار مو را در روز از دست می‌دهند، اما تعداد موهای سر به طور میانگین ۱۰۰ هزار است. پس ما به ندرت متوجه این ریزش موی طبعیی می‌شویم.
چه عاملی سرعت رشد مو و ناخن را تعیین می‌کند؟
ژنتیک مهم ترین عامل است. سرعت رشد مو و ناخن در افراد متفاوت است، اما اعضای یک خانواده معمولاً سرعت رشد مشابهی دارند. برادرها و خواهرها، مخصوصاً اگر دوقلو باشند، معمولاً سرعت رشد ناخن یکسانی دارند.
اما عوامل مؤثر دیگری نیز وجود دارد.
سن یکی از عواملی است که سرعت رشد مو و ناخن را حتی در افراد سالم تغییر می دهد. جوان ترها معمولاً رشد سریع تری دارند و پس از کاهش متابولیسم و تقسیم سلولی ناشی ازافزایش سن، سرعت رشد کمتر می‌شود.
تغییرات یک عامل دیگر هستند. بارداری اغلب سرعت رشد مو و ناخن را افزایش می دهد، درحالی که یائسگی و سطح بالای هورمون استرس کورتیزول ممکن است سرعت رشد را کم کنند.
تغذیه نیز دوام و سرعت رشد مو و ناخن را تغییر می‌دهد. موها و ناخن ها عمدتاً از جنس کراتین هستند، اما آب، چربی ها و مواد معدنی مختلف نیز در ساختمان آن ها وجود دارد. در هنگام رشد موها و ناخن ها، لازم است که این مواد تأمین و جایگزین شوند.
به همین علت، یک رژیم غذایی متعادل شامل مواد مغذی لازم برای حفظ سلامت موها و ناخن ها لازم است. کمبود مواد مغذی ممکن است در ریزش مو و شکستن ناخن ها تأثیر داشته باشد و چرخه رشد آن‌ها را مختل و ساختارشان را ضعیف کند. برای مثال، مطالعات نشان می دهند که کمبود آهن و روی با ریزش مو و شکنندگی ناخن ها ارتباط دارد.
