فاطمه(س)، کوثر جاودانه رسالت

ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) تنها یادآور رحلت دختر پیامبر نیست؛ بلکه فرصتی است برای بازخوانی زندگی بانویی که نامش با قداست، فضیلت، ایمان و عزّت در تاریخ بشر جاودانه شده است. فاطمه(س) نه تنها پاره وجود پیامبر، که ریشه اهل‌بیت، مادر امامان و الگویی بی‌بدیل برای زن و مرد مؤمن است؛ بانویی که خداوند او را «کوثر» خواند؛ خیر و برکتی پایان‌ناپذیر در دودمان وی نهاده است.

در روایت‌ها آمده است که هیچ‌کس به اندازه فاطمه(س) در رفتار، منش و گفتار به پیامبر اکرم(ص) شبیه نبود. پیامبر هرگاه او را می‌دید، تمام‌قد برمی‌خاست، دستش را می‌بوسید و او را در جای خود می‌نشاند؛ احترامی که نشان از جایگاه بی‌مانند او نزد پیامبر داشت. آن حضرت درباره‌اش فرموده است: «فاطمه پاره وجود من است؛ هرکه او را بیازارد مرا آزرده است.» «فاطمه» از ریشه «فطم» به معنی جدا کردن است. در روایت‌ها آمده است که آن حضرت به این نام خوانده شد، زیرا خداوند مقام عصمت را به وی اعطا فرمود، او الگویی از پاکی و بی‌آلایشی بود؛ بانویی که خداوند در آیه تطهیر، او و چهار تن از اهل‌بیت را از اهل‌کساء «پاک مطلق» نامید.

بسیاری از مفسران، معنای «کوثر» در سوره کوثر را وجود بابرکت فاطمه دانسته‌اند؛ کانونی از لطف الهی که نسل پیامبر از او باقی ماند و امامان از دامان او برخاستند. امروز میلیون‌ها نفر از نسل آن حضرت در سراسر جهان هستند و این، رمز بقا و رونق معنوی آن حضرت و سلاله پاکش است. خانه حضرت فاطمه(س) خانه‌ای بود که خداوند اجازه داد پیام وحی در آن بسط و گسترش یابد؛ خانه‌ای پر از نور عبادت و زمزمه توحید، جهیزیه او و علی(ع) بسیار ساده بود؛ چند ظرف سفالی، پوست گوسفند، مشک آب و چند ابزار ابتدایی زندگی. ولی همین خانه ساده، مرکز هدایت و پرورش انسان‌هایی شد که تاریخ را دگرگون کردند.

فاطمه (س) در خانه همسر نمونه بود. با دست‌ها کار می‌کرد، با آغوش فرزندان را می‌پرورید و با دل دعا می‌کرد. سختی‌ها هرگز او را از شکر بازنمی‌داشت؛ چنان‌که روزی پیامبر دید با یک دست آسیا می‌چرخاند و با دست دیگر کودکش را شیر می‌دهد؛ فرمود: «رنج دنیا را برمی‌تابی تا شیرینی آخرت را دریابی.»

ایثار فاطمه(س) از نخستین روزهای زندگی‌اش آشکار بود. در شب عروسی، وقتی نیازمندی لباس طلب کرد، او به جای لباس کهنه، پیراهن نو و عروسی‌اش را بخشید. در ماجرای نذر سه‌روزه نیز او، علی و فرزندانش سه شب افطار خود را به نیازمندان دادند و خداوند سوره «هل أتی» را در ستایش آنان نازل کرد.

فاطمه(س) در عبادت، الگویی بی‌نظیر بود. شب‌ها در محراب عبادت می‌ایستاد و تا سپیده‌دم به دعا می‌پرداخت. امام حسن(ع) می‌گفت: «مادرم همه را دعا می‌کرد، اما برای خود دعا نمی‌کرد.» پاسخ او درسی ماندگار شد: «اول همسایه، سپس خانه خود.» نماز ویژه فاطمه و تسبیحاتش که پیامبر آن را هدیه‌ای ارزشمندتر از دنیا معرفی کرد امروز بخش مهمی از فرهنگ عبادی مسلمانان است.

زندگی فاطمه نمونه پاکدامنی، متانت و شجاعت بود. در برابر سخت‌ترین رنج‌ها از فقدان پیامبر تا هجوم‌های سنگین دوران پس از او با قامتی استوار ایستاد. خطبه فدکیه او، سند شجاعت و خردمندی‌ است؛ گواه زنی که در اوج مصائب، زبان به دفاع از حق و عدالت گشود.

فاطمه(س) تنها همسر امیرمؤمنان نبود؛ مادر امامان و مربی زینب و ام کلثوم بود؛ زنانی که قهرمانان تاریخ ایمان‌اند. محبت و تربیت او، نسلی را شکل داد که آینده اسلام را رقم زد. پیامبر درباره‌اش فرمود: «بهترین بانوان بهشت، خدیجه، فاطمه، آسیه و مریم‌اند و فاطمه سرآمد آنان است.»

در روایت‌ها آمده است که روز قیامت، فاطمه جایگاهی رفیع دارد و شفاعت او شامل دوستدارانش می‌شود. پیامبر فرمود هر کس بر فاطمه درود فرستد، خدا او را می‌آمرزد و در بهشت کنار او قرار می‌دهد.

تنها چند هفته پس از رحلت پیامبر، غم دوری پدر و جفای زمانه، فاطمه را رنجور کرد. شهادت او تنها فقدان دختر پیامبر نبود؛ آغاز غربتی تاریخی برای اهل‌بیت بود. اما عطر وجودش در فرایند تاریخ برای عموم مسلمانان به جا مانده است؛ عطری که در دل میلیون‌ها پیرو اهلبیت جاری است.

فاطمه(س) مظهر همه زیبایی‌های انسانی است: ایمان، معرفت، پاکدامنی، فداکاری، شجاعت، عبادت و عشق به خدا. او الگویی جاودان برای هر انسان آزاده است؛ دختری که پدرش پیامبر، مادرش خدیجه، شوهرش علی و فرزندانش نورهای هدایت‌اند. بانویی که سوره‌ای از قرآن به نام اوست و خداوند او را خیر بی‌پایان خوانده است.

در روزهای سوگ او، نه‌فقط مسلمانان، بلکه همه آنان که فضیلت را می‌جویند، در برابر عظمت و پاکی‌اش سر تعظیم فرود می‌آورند. شهادت فاطمه، پژمانی زمین بود و تولد حقیقتی جاودان؛ اینکه نور خدا خاموش نمی‌شود و خانه فاطمه همچنان چراغ هدایت است حاکی از یک خیر و برکت الهی در این دودمان است، درود خدا بر او، بر پدرش، بر همسرش و بر فرزندانش؛ و بر همه دل‌هایی که راه او را ادامه می‌دهند.

نویسنده: محمد امان فلاح