فقدان مشروعیت حکومت و سناریوسازی امریکا و ازبیکستان در قبال افغانستان

امریکا و ازبیکستان با در نظرداشت نقطه ضعف عدم مشروعیت حکومت سرپرست افغانستان در مورد غصب اموال و بیت المال مردم افغانستان دهن‌کجی می‌کنند. چندی پیش هیأت ازبیکستانی به ریاست صدر اعظم این کشور وارد کابل شد و بیش از سی قرار داد اقتصادی با حکومت سرپرست منعقد کرد. چند روز از آن سپری شده بود که بحث بر سر طیاره‌ها و چرخبال‌های اردوی قبلی افغانستان که به ازبیکستان انتقال داده شده اند در گرفت. درست در همین بحبوحه‌ی تعاملات مثبت و سازنده میان افغانستان و ازبیکستان، امریکا از آن سوء استفاده کرد و ظاهرا به صدر اعظم ازبیکستان گفته بود که این چرخبال‌ها مربوط امریکا است و فقط جهت استفاده مقطعی تحویل اردوی ملی افغانستان شده بود، در حال حاضر بنا به گزارش‌ها، بیش از پنجاه چرخبال و طیاره‌ی نظامی افغانستان به ازبیکستان تحویل داده شده است که در حال حاضر حکومت سرپرست افغانستان خواهان تحویل دهی آن به افغانستان هستند؛ اما اینکه در سفر صدر اعظم ازبیکستان به کابل بحث تحویل دهی و توافق بر سر انتقال این چرخبال‌ها به افغانستان صورت گرفته است یا خیر مسئله‌ی دیگری است و گزارش موثقی هم در این مورد وجود ندارد؛ اما این احتمال وجود دارد که چنین توافقی میان جانب افغانستان و ازبیکستان صورت گرفته است.

به هر حال روابط نزدیک حکومت سرپرست با کشورهای منطقه و همسایه به مزاج امریکا و غرب خوش نمی‌خورد، بدین ملحوظ، مقام امریکایی به ازبیکستان سفر کرد و در مورد عدم تحویل دهی بالگردها به جانب ازبیکستان اخطار جدی صادر کرد. اکنون ازبیکستان از دو جهت مردد است، از جانبی روابط اقتصادی با کابل و قراردادهایی که میان دو کشور به امضاء رسیده است و از جانب دیگر، امریکا که ادعای رهبری جهان را دارد در میان است.

عدم مشروعیت حکومت و لنگر ازبیکستان به توصیه امریکا

ازبیکستان اکنون در محاسبات اش به این نتیجه رسیده است نباید اموال دولت افغانستان را به حکومت سرپرست تحویل داد که به توصیه مقامات امریکا وقع گذاشته است، به نظر می‌رسد که دولت ازبیکستان در محاسبات اش این نکته را دریافته است که حکومت سرپرست افغانستان از مشروعیت داخلی و بین المللی می‌لنگد و به همین اساس تا کنون سرپرست باقی مانده است؛ لذا تحویل ندادن اموال دولت افغانستان را به حیث راهبرد مقطعی اش در این برهه زمانی برگزیده است، اینکه عدم تحویل دهی این اموال تا چه حد میتواند به روابط و مناسبات دو کشور افغانستان و ازبیکستان آسیب بزند نیز برایش حایز اهمیت نیست؛ ورنه به صدای مقامات کابل لبیک می‌گفت.

امریکا و سوء استفاده از ضعف مشروعیت سیاسی افغانستان

هم اکنون افغانستان در سازمان ملل حق رأی ندارد و این برای کشور ما اهانت ملی است، پول‌های ملی ما در بانک‌های جهانی تحت نظارت و دستور امریکا مقید است، اموال سرگردان دولت افغانستان در کشورهای مختلف پراکنده است و امریکا می‌خواهد از ضعف مشروعیت و وضعیت موجود در افغانستان سوء استفاده کند. دولت امریکا هفته‌ی چهل میلیون دالر بخاطر روی پا نگهداشتن حکومت سرپرست به کشور ما ارسال می‌کند، کمک‌های پنهانی دیگری نیز به افغانستان واریز می‌گردد، اینها همه دال بر این است که حکومت سرپرست را به عنوان یک گروه مسئول روی پا نگهدارد تا افغانستان جایگاه گروههای مخالف منافع امریکا و غرب نگردد؛ اما در مقیاس بزرگتر دولت‌داری و حکومت‌داری که نگاه بیندازیم، امریکا خواهان قوت گرفتن حکومت سرپرست نیست. زیرا اگر چنین می‌بود باید پول‌های بلوکه شده آزاد می‌گردید، نماینده حکومت سرپرست در سازمان ملل پذیرفته می‌شد و تعیین نمایندگان ویژه در قبال افغانستان، جای خود را به تعیین سفیر تبدیل می‌کرد. اما می‌بینیم که حکومت سرپرست و مردم افغانستان به حالت معلق و بلاتکلیف به سر می‌برند.

عدم پیگیری در محاکم بین المللی

حکومت سرپرست به دلیل عدم مشروعیت، از منظر قوانین و حقوق بین الملل از حق شکایت در محاکم بین المللی نیز برخوردار نمی‌باشد، با آگاهی از این ضعف حقوقی، ازبیکستان و امریکا بدون دغدغه و مسئولیت حقوقی از تحویل دهی بالگردهای افغانستان شانه خالی می‌کنند؛ هرچند دولت امریکا در ظاهر امر گفته است که این بالگردها مربوط به کشور امریکاست که بطور امانت به اردوی ملی افغانستان واگزار شده بود؛ اما حقیقت چیزی دیگری است و اینکه اموال امانتی در میان کشورها وجود ندارد، بلکه کشورها با نظرداشت منافع شان کمک‌های گوناگون به دولت‌های همکارشان ارائه می‌دهند و یا اموال را به صورت فروش و یا هم بلا عوض تحویل می‌دهند که از سوی دیگر از کشور مورد نظر منافعی را دریافت می‌کنند که کسری اموال کمکی را در می آورند. به هر حال عدم مشروعیت حکومت باعث گردیده است که پول‌ها در بانک بلوکه شود و اموال انتقال یافته به سایر کشورها نیز به افغانستان برگردانده نشود.

پیشنهاد:

واقعیت امر این است که ازبیکستان و امریکا در صدد سناریو سازی بر تجهیزات مملوکه افغانستان هستند؛ بنا بر این پیشنهاد می‌گردد که به دلیل جلوگیری از آسیب‌های بیشتری که افغانستان از عدم مشروعیت متحمل می‌گردد، زمینه‌های مشروعیت داخلی حکومت فراهم گردد، یعنی مقامات حکومت سرپرست در این راستا گام های عملی بردارند و با تشکیل دولت همه شمول، بازگشایی مکتب‌های دخترانه و رعایت برخی از قواعد و مقررات بین المللی که پیشنیاز مشروعیت حکومت‌ها قلمداد می‌گردد، کشور را از انزوای بین المللی و فقدان مشروعیت نجات بخشند. وقتیکه حکومت سرپرست موفق گردید مشروعیت سیاسی کسب کند؛ آنگاه بحث آزادسازی پول های افغانستان و برگرداندن اموال افغانستان و سایر مسائل حقوقی به میان می آید که میتوان از طریق دادگاه‌های بین المللی و یا از مجاری لابی‌گری آن را تعقیب کرد، در غیر آن بحث در مورد چنین مسائل نتیجه در پی نخواهد داشت و افغانستان همواره مورد سوء استفاده کشورها قرار خواهد گرفت.