لزوم به آموزش فرهنگ شهر نشینی در افغانستان

افغانستان کشوری است که اکثریت نفوس آن در قصبات و ولسوالی‌ها زندگی می‌کنند، به دلیل پنج دهه جنگ و بی‌ثباتی سیاسی، سطح فرهنگ و بینش مردم برای زندگی در مقایسه با عصر طلایی ثبات سیاسی تنزل یافته است. دهه‌ها جنگ و ویرانی، تصویر خشن از زندگی را به نا خودآگاه جمعی مردم افغانستان حک کرده است، این جنگ‌ها علاوه بر اینکه تصویر خشن و بدبینی در قبال همدیگر را بر مردم افغانستان تحمیل کرده است، بر سبک و شیوه‌ی زندگی اعم از رفاه، نوع نگاه در قبال زندگی و کیفیت آن را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

با این حال در دوران جنگ‌های داخلی که اوج بربریت و پوچی بر زندگی برخی گروهها و اشخاص سیاسی سایه افکنده بود، شهرها به تاراج رفتند، شهریان اصیل مجبور به ترک وطن شدند و در عوض افراد و اشخاص وابسته به گروههای جنگی وارد پایتخت و کلان‌شهرها گردیدند، در این موج تعقیب و گریز روستا و شهر، روستائیان جاگزین شهرنشین‌ها گردیدند و در فرایند زمان ماندگار شدند.

این تغیبرات باعث گردید که فرهنگ شهر نشینی با آداب و رسوم روستاها به هم آمیخته و شهرها را به محل غیر قابل اسکان نمایند. با این حال سلامت و آسیب پذیری محیط زیست بحثی است که به فعالیت ما انسان ها در روی زمین بستگی دارد و به همین گونه عمده ترین بخش صحت و سلامت انسان ها به میزان توجه و اهمیت دادن به اخلاق و رفتار اجتماعی هر کدام ما بستگی دارد. رعایت آداب و نزاکت های اجتماعی توسط مردم در هر جا و هر وقت لازمی دانسته می شود. اما برخی از افراد بر این موضوع اهمیتی نمی دهند، طوری که بسیاری از اشخاص از روی تنبلی و یا هم بی توجهی برای آسانی کارشان آب ظرف شویی، کالا شویی و حتی خاک جاروب و کثافات را نیز از کلکین خانهء شان به روی کوچه و راه‌های عام می اندازند که به سبب سردی هوا آنرا یخ میزند.

از گذشته ها تا کنون مردم افغانستان در خانه‌های سنتی حویلی دار زنده گی می کنند. اما امروزه فرهنگ شهرک سازی در شهرهای کشور رواج یافته است و مردم آپارتمان‌های به سیستم عصری دارند. از این رو جمع زیادی از خانواده‌های شهر نشین کنونی در آپارتمان‌ها ساکن شده اند. اما شماری از این خانواده‌ها به سبب عدم بلدیت به فرهنگ آپارتمان نشینی سبب اذیت و آزار همسایه‌ها در همچو اماکن شده می تواند. از جمله یکی هم استفاده از بخاری های ذغالی و گذاشتن نل آن از کلکین خانه به بیرون است.

علاوه بر آن سماورهای ذغالی که این روزها در بیشترین نقاط کابل برای گرم کردن آب استفاده می‌شوند، از معضلات اساسی برای افزایش آلودگی هوا به شمار می‌رود، با توجه به اینکه از بخاری‌های ذغال‌سوز فقط زمستان‌ها و در اوج سردی هوا استفاده می‌گردد، دود و آلایندگی ناشی از آن مضرات کمتر نسبت به سماورهایی دارد که تابستان‌ها و در اوج گرما در آن ذغال می‌سوزانند؛ زیرا زمستان به دلیل برف و سردی هوا، دود ذغال به راحتی در هوا پراکنده شده و جذب برف می‌گردند و مردم نیز کمتر در بیرون از خانه گشت و گذر دارند؛ ولی در فصل تابستان سماورهای ذغال‌سوز دمار از روزگار مردم بر می‌آورد؛ زیرا از یک‌سو هوا گرم و از جانب دیگر دود کمتر پراکنده شده و کمتر جذب زمین می‌گردد، به همین اساس، آزار دهنده است.

بنا بر این خوب است که فرهنگ شهر نشینی از طریق رسانه‌ها، برگزاری کنفرانس‌ها، ورکشاپ‌ها و سیمینارهای فرهنگی به مردم آموزش داده شود تا فرهنگ شهر نشینی را آموخته و کنار همدیگر با کمال آرامش و همزیستی مسالمت آمیز زندگی کنند.

نویسنده: شکیب احمد سروش