مشکلات صدور تذکره برای مهاجران در ایران

افغانستان جزو معدود کشورهایی است که بسیاری از اتباع آن به ویژه مهاجرانی که در سایر کشورها به سرمی‌برند، هنوز هم اسناد هویتی ندارند. با اینکه در همه جای دنیا داشتن اسناد تابعیت از امور بدیهی و حقوق اولیه شهروندان هر کشور است، اما این موضوع به چالشی برای افغان‌ها تبدیل شده است.

این مشکل نه فقط در خارج بلکه در داخل کشور نیز وجود دارد. کمیساریای عالی پناهند‌گان سازمان ملل متحد در تاریخ ۱۴ جدی 1403 در مطلبی در ایکس نگاشته بود که مهاجرین عودت کننده به افغانستان به دلیل نداشتن تذکره با مشکلات جدی از جمله ثبت نام مکاتب، استفاده از سیمکارت، جواز رانندگی و غیره روبرو هستند.

در اواخر دوره جمهوریت پروسه توزیع تذکره برای افغان‌های مقیم خارج از جمله ایران آغاز گردید. اما با تغییر حاکمیت این کار نیمه تمام ماند. حاکمان جدید هم چندین بار از ایجاد مراکز توزیع تذکره الکترونیکی در کشورهای مختلف خبر داده‌اند، وعده‌ای که تاکنون عملی نشده است و همچنان بسیاری از هموطنان ما چه در داخل و چه در خارج از کشور با این مشکل مواجه هستند.

اخیراً مسئولان جمهوری اسلامی ایران طرحی برای ساماندهی مهاجرین آغاز کرده‌اند، بر اساس اعلام نهادهای مربوط به امور اتباع این کشور، داشتن تذکره یا پاسپورت الکترونیک برای ادامه روند ثبت نام و رسیدگی به وضعیت این افراد ضروری است. این در حالی است که اکثر مهاجران این کشور به ویژه دارندگان کارت آمایش که سابقه طولانی سکونت در ایران دارند، فاقد تذکره می‌باشند.

بسیاری از افرادی که دارای اقامت با روادید هستند نیز به دلیل مشکلاتی مانند مخدوش شدن پاسپورت، مفقود شدن پاسپورت و تفکیک اعضای خانواده نیاز به پاسپورت جدید ماشین خوان دارند که باز هم شرط تذکره برای دریافت آن قید شده است. اگر چه مسیری برای دریافت غیابی تذکره مشخص شده است اما این کار هم مشکلات خاص خود را دارد. برخی از مهاجران اقارب درجه یک در کشور ندارند و هزینه‌های دالری صدور سند تابعیت نیز از توان بیشتر آنان خارج است.

حدود 4 سال از عمر حکومت سرپرست می‌گذرد و هنوز گام جدی برای رفع این مشکل برداشته نشده است. با شروع طرح ساماندهی در کشور همسایه ضروری است که مسئولان مربوطه هر چه سریع‌تر نسبت به ایجاد مراکز توزیع تذکره در ایران اقدام کنند و یا درباره رفع این موضوع با مقامات جمهوری اسلامی رایزنی کرده و چاره‌ای بیندیشند تا بلاتکلیفی و سرگردانی مهاجران بیش از این ادامه نیابد.