«مکارم اخلاقی» مهمترین میراث پیامبر رحمت
۲۸ صفر روز سخت و غمگینی برای امت اسلامی و شاید بشریت به شمار می‌رود روزی که در آن پیامبری از این عالم رفت که تنها با سلاح اخلاق و صبر ور بردباری توانست دنیای ظلمات جزیره عرب و شرق را از گمراهی نجات و چراغ هدایت امت خود باشد.
پیامبری که در زمانی مأموریت هدایت داشت که جامعه غرق در خشونت؛ بی ادبی و جنگ و جهالت بود و ناگهان نامی در این جامعه به نام محمد امین درخشید و با ویژگی مهربانی؛ نجابت و صلح در رسالت خود تحولی بشری به وجود آورد.
اکنون با گذشت قرن‌ها و با توجه به تلاش و همت و هدایت پیامبر (ص) هنوز بعد رحمه‌العالمین او در میان امت مغفول مانده است در سیره و زندگانی حضرت پیامبر (ص) جنگ محور نبود و اساس کار و رسالتش مبتنی بر صلح بود اما به دلیل غفلت از بعد مکارم اخلاق این پیامبر خوبی‌ها جهان غرب همیشه در پی ساختن تصویری خشن از پیامبر هستند.
ظهور اسلام در پرتو مجاهدت‌های پیامبر بود که دستاوردهای بیشماری را برای امت اسلامی به جا گذاشت تا جایی که دانشمندان غربی همین بر همین نکات تاکید دارند تولستوی نویسنده و فیلسوف روسی می‌گوید: «شخصیت پیامبر اسلام سزاوار همه گونه احترام و اکرام است شریعت پیامبر به دلیل تلفیق آن با عقل و حکمت در آینده عالم گیر خواهد شد» یا یک فیلسوف آلمانی درباره پیامبر اظهار می‌کند «محمد مردی است که از میان مردمی بت‌پرست با اراده آهنین و اخلاق مردم را به یکتا پرستی دعوت کرد.
از ویژگی‌های بارز انبیای الهی داشتن اخلاق نیکو است. آنان همان‌طور که در دیگر زمینه‌ها به عنوان الگوی مردم و اجتماع هستند، در زمینه اخلاق نیکو، چه اخلاق فردی و چه درباره اخلاقیات مربوط به مسائل اجتماعی، به عنوان الگوی مردم مطرح بوده‌اند.
اخلاق عامل موفقیت رسول خوبی‌ها
آیت الله مکارم شیرازی در پاسخ به سوالی یکی از مهمترین دلایل موفقیت‌های پیامبر اسلام را مکارم اخلاقی بیان می‌کند و می‌گوید: پیروزی پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله)، هر چند با تأیید و امداد الهی بود، ولی عوامل زیادی از نظر ظاهر داشت، که یکی از مهمترین آنها جاذبه اخلاقی پیامبر (صلی الله علیه وآله) بود.
این مرجع تقلید شیعیان با اشاره به حدیثی از امام حسین (ع) خوش‌رویی و خندان و سهل الخلق و ملایم و پرهیز از خشونت، سنگدلی، پرخاشگری، بدزبانی و عیب‌جویی را از ویژگی اخلاقی پیامبر نقل می‌کند و می‌گوید: پیامبر اسلام مجادله در سخن، پرگویی، و دخالت در کاری که به او مربوط نبود را از خود رها کرده بود و کسی را مذمت نمی‌کرد، سرزنش نمی‌فرمود، و در لغزش‌ها و عیوب پنهانی مردم جستجو نمی‌کرد.
اخلاق عملی شیوه آموزشی پیامبر رحمت
حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه اخلاق عملی پیامبر را شیوه آموزشی ایشان در جامعه بیان می‌کند و معتقد است: جامعه زمان پیامبر را با هیچ دوره‌ای نمی‌توان مقایسه کرد بلکه از شیوه‌ها و روش‌های خاص آن دوران استفاده و از روشی بهره می‌برد که از خداوند بلند مرتبه فراگرفته بود تا در سایه آن رذائل اخلاقی اعراب دوران جاهلیت را به فضائل اخلاقی نزدیک کند.
وی با بیان اینکه حضرت محمد (ص) با دارا بودن ویژگی‌های برجسته و توانمندیهای خاص مردم را به سوی دین جذب می‌کرد و با یک عمل روان‌شناسانه فعالیت‌های خود را ادامه می‌داد، تصریح کرد: در سوره توبه آیه ۱۲۸ آمده است که بدانید که خداوند از جنس خودتان برای شما پیامبری می‌فرستد که رنج افتادن شما برای او سخت و نسبت به هدایت شما بسیار حریص است. در آیه‌ای دیگر می‌فرماید که پیامبر به مؤمنان از خودشان سزاوارتر و نزدیک‌تر است، یعنی بیشتر از مؤمنان به آنها دلسوز است و می‌خواهد که آنها هدایت شوند.
غفلت جامعه اسلامی از بعد «رحمت العالمین» پیامبر
حجت الاسلام و المسلمین سید ابوالحسن نواب در گفتگو با خبرنگار مهر در ارتباط با ابعاد زندگانی حضرت پیامبر (ص) که هنوز ناشناخته مانده می‌گوید: به نظر بعد «رحمه‌العالمین» پیامبر (ص) هنوز تا این زمان مورد غفلت قرار گرفته است بعدی که حتی در میان امت اسلامی مغفول مانده و این امر سبب شده تصویر پیامبر در بین دنیای غرب آکنده با خشونت معرفی شود.
وی افزود: تبلیغات غرب بر ما هم اثر گذاشته و بعد رحمه‌العالمین پیامبر (ص) را نادیده گرفتیم خداوند در قرآن کریم در آیه ۴ سوره قلم می‌فرمایند «انک علی الخلق العظیم» یعنی اینکه تو ای پیامبر دارای روح بزرگ و خلق و خوی عظیم و استواری داری این بعد از شخصیت پیامبر است که سبب هدایت امت شد و رمز موفقیت رسالت پیامبر همین اخلاق و بردباری او بود.
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان مشکلات هدایت امت در عصر جاهلیت اشاره و بیان می‌کند: روایت داریم که پیغمبر اسلام به عیادت شخص یهودی که هر روز از بالای خانه‌اش بر سر پیغمبر آشغال و محتویات شکم چهارپایان را می‌ریخته، رفته است و از این روست که پیغمبر اسلام خیلی مهربان و باگذشت بود.
به گفته وی؛ اگر پیامبر ما مکارم اخلاق نداشت و مهربان و رحمه‌العالمین نبود در ابلاغ رسالتش موفق نمی‌شد ویژگی خاص او رحمت بود و خداوند در آیه ۱۵۹ سوره آل عمران خطاب به پیامبر می‌فرماید «به مرحمت خدا بود که با خلق مهربان گشتی و اگر تندخو و سخت‌دل بودی مردم از گِرد تو متفرق می‌شدند،» لذا با همین سلاح مکارم اخلاق توانست جزیره عرب و مردان جاهل اعراب را که حتی دختران خود را زنده به گور می‌کردند را هدایت کند.
