نقش حیاتی جوانان در جامعه افغانستان
روز جهانی جوانان هر ساله فرصتی است برای توجه به نیازها، چالش‌ها و نقش حیاتی جوانان در جامعه. افغانستان با جمعیت بسیار جوان، یکی از کشورهایی است که آینده آن به‌طور مستقیم به توانمندی و وضعیت نسل جوانش بستگی دارد. اما متأسفانه طی سال‌های اخیر، جوانان افغانستان با مشکلات گسترده‌ای مواجه بوده‌اند که مانع شکوفایی استعدادهای آن‌ها شده است.
بر اساس آمارها، بیش از 60 فیصد جمعیت افغانستان را افراد زیر 25 سال تشکیل می‌دهند. این ظرفیت عظیم انسانی می‌تواند عامل تحول و پیشرفت باشد، به شرطی که فرصت‌ها و امکانات لازم برای شکوفایی مهیا شود.
یکی از بزرگ‌ترین و ملموس‌ترین مشکلات جوانان افغانستان، بیکاری گسترده است. نبود امنیت پایدار، بحران‌های اقتصادی، فقدان زیرساخت‌های مناسب و کاهش سرمایه‌گذاری‌ها موجب شده است که بازار کار در این کشور بسیار محدود باشد. بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها و حتی افرادی با مهارت‌های تخنیکی، در یافتن شغل مناسب ناکام می‌مانند. این وضعیت باعث شده تا بسیاری از جوانان به سمت مهاجرت غیرقانونی و مشاغل کم‌درآمد و نامطمئن سوق پیدا کنند که خود پیامدهای اجتماعی و اقتصادی فراوانی به همراه دارد.
یکی دیگر از بحرانی‌ترین مسائل، محرومیت دختران جوان از حق تحصیل است. بعد از تغییرات سیاسی اخیر در افغانستان، محدودیت‌های شدیدی برای حضور دختران جوان در مدارس و دانشگاه‌ها اعمال شده است. این محدودیت‌ها نه تنها حقوق بنیادین دختران را نقض می‌کند بلکه باعث افزایش نابرابری جنسیتی، کاهش توانمندی‌های فردی و اجتماعی و عقب‌ماندگی کل جامعه می‌شود. تحصیل، کلید توسعه پایدار و بهبود شرایط اجتماعی است و محرومیت از آن، ضربه‌ای جدی به آینده کشور وارد می‌کند.
علاوه بر مشکلات اقتصادی و آموزشی، جوانان افغانستان با مسائل روانی ناشی از خشونت، جنگ و ناامنی نیز دست به گریبان هستند. نبود امکانات مشاوره و حمایت روانی، فشارهای اجتماعی و اقتصادی، احساس ناامیدی و بی‌ثباتی، سلامت روانی این نسل را به خطر انداخته است.
با وجود همه چالش‌ها، جوانان افغانستان بخش عمده‌ای از فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی را پیش می‌برند. بسیاری از آن‌ها در سازمان‌های غیر دولتی، پروژه‌های آموزشی و فعالیت‌های مدنی فعال هستند و تلاش می‌کنند صدای خود را برای تغییرات مثبت به گوش جهانیان برسانند.
برای بهبود شرایط جوانان افغانستان، نیازمند همکاری گسترده‌ای بین دولت، سازمان‌های بین‌المللی و جامعه مدنی هستیم:
افزایش سرمایه‌گذاری در آموزش و مهارت‌آموزی: فراهم کردن فرصت‌های برابر آموزشی برای دختران و پسران، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای برای ورود به بازار کار.
ایجاد فرصت‌های شغلی: توسعه کسب‌وکارهای کوچک، جذب سرمایه‌گذاران و حمایت از کارآفرینی جوانان.
حمایت از سلامت روانی و اجتماعی جوانان: ایجاد مراکز مشاوره و حمایت روانی، برنامه‌های توانمندسازی.
حفظ و ارتقای حقوق دختران: اطمینان از دسترسی کامل و برابر به آموزش و حقوق پایه.
روز جهانی جوانان یادآوری می‌کند که جوانان نه بار جامعه، بلکه سرمایه‌ای ارزشمند برای توسعه، صلح و پیشرفت هستند. آینده افغانستان در گرو سرمایه‌گذاری در توانایی‌ها و حقوق جوانان است، به ویژه دختران که محرومیت از تحصیل و فرصت‌ها می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای کل کشور داشته باشد. جامعه جهانی و مسئولان افغانستان باید با همت و همکاری زمینه‌ساز شکوفایی این نسل باشند تا بتواند کشور را به سوی توسعه پایدار و عدالت اجتماعی هدایت کند.
نویسنده: حسنیه سادات مهدوی
