نوروز، پیام‌آور مسرت و خوشی برای مردم افغانستان
نویسنده: نیلاب قادری
نوروز یکی از بزرگترین جشن‌های باستانی در افغانستان است و افغان‌ها با گرامیداشت و استقبال این روز، آن را از ارزش‌های ملی و فرهنگی و آغاز فصل طراوت و زندگی مجدد طبیعت می‌دانند، برگزاری جشن نوروزریشه در سنن کهن و عنعنات آبایی مردم افغانستان دارد، جمشید یکی از شاهان دهدادی که محل فرمانروایی اش در بلخ باستان بود، اولین شخصیت این سرزمین بود که به استقبال از جشن نوروز مراسم ویژه ترتیبمی‌داد.
به پاس همین عنعنه ملی و ارزش تاریخی آن، افغان‌ها نیز همه ساله از این روز با شکوه تجلیل نموده و برای رهایی از زمستان سرد و خشک و تجلیل از نوروز و سال نو هجری شمسی از روزها قبل آماده این جشن می‌شوند.
در روزهای نوروز در افغانستان، روز دهقان نیز تجلیل می شود، جشن گل سرخ در بلخ، گل نارنج در ننگرهار، گل بادام در دایکندی، گل انگور در هرات، گل زرد در کاپیسا، گل انار در کندهار، گل ارغوان در ولایت پروان و سفرهای نوروزی از جمله برجسته ترین و با شکوه ترین آیین های نوروز در افغانستان است.
مراسم با شکوهی در زیارتگاه‌های حضرت علی (ع) در شهر مزارشریف مرکز ولایت بلخ و همچنین در کابل برگزار و صدها هزار نفر از مناطق مختلف به این شهرها سفر می‌کنند. در این مراسم، علمی که منسوب به حضرت علی (ع) است در صبح آن روز برافراشته شده و نوروز رسما آغاز می شود. زنان در آستانه نوروز با شستن فرش‌ها و گردگیری خانه خود تلاش می‌کنند تا پاکیزگی و نشاط را در آستانه بهار در خانه به وجود آورند.
تزئین و رنگ خانه برای استقبال از بهار از دیگر رسوم مردم افغانستان در روزهای آخر زمستان است و مردهاتلاش می‌کنند تا در آستانه نوروز وسایل خانه خود را نو کنند. غذاهای ویژه برای روزهای نوروز معمولا غذای سبزی چلو در شب سال نو هجری شمسی تهیه می شود، کلچه‌پزی‌ها نیز دراین روزها نوعی کلچه می پزند که به آن کلچه نوروزی می گویند و فقط در نوروز پخته می شود.
همچنین زنان از آغاز شب نوروز تا سپیده دم اولین روز بهار به صورت دسته جمعی و با خواندن اشعار قدیمی شروع به پختن سمنک می‌کنند که از رسوم قدیمی نوروز در افغانستان است. شب نوروز، بانوان تا نیمه‌های شب در کنار آتشی که روی آن دیگ بزرگ سمنک قرار دارد، می‌نشینند و تا آماده شدن کامل سمنک قصه‌گویی و شادمانی می کنند. هفت میوه نیز ترکیبی از هفت نوع میوه خشک بادام، چارمغز، پسته، کشمش، زردآلو، سنجد و قیسی از دیگر رسم‌های ویژه نوروز در افغانستان که مردم چند روز قبل از عید نوروز تهیه و از میهمانان پذیرائی و استقبال می‌کنند. شیرینی و چاکلیت نیز جایگاه خود را دارند.
آتش افروختن، بلاگردانی یا کوزه شکستن، اسپند دود کردن، به دشت و صحرا رفتن، تخم مرغ جنگی، آش مراد پختن و قاشق زنی دختران، گره زدن سبزه توسط دختران، عیدی گرفتن کودکان، در آب افکندن سبزه ها، پختن ماهی و جلبی نیز از رسوم برخی اقوام در افغانستان است که در برخی از ولایت‌ها با سنت‌های جدا گانه نیز همراه است.
نوروز، جشن باستانی حوزه تمدنی پارس است که کشورهای ایران، افغانستان و تاجیکستان خواستگاه اصیل این جشن با شکوه است و به تبع آن کشورهای پاکستان، بنگلادیش و هند نیز از آن تاثیر پذیرفته اند، نوروز، در سال ۲۰۱۰ در مجمع عمومی سازمان ملل رسمیت یافته و در تقویم جهانی آن جایگاه یافت.
