پوسیدگی مغز نتیجه استفاده بیش از حد نسل Z از فضای مجازی
– دانشگاه آکسفورد پس از رأی گیری عمومی میان ۳۷۰۰۰ نفر کلمه پوسیدگی مغز (brain rot) را به عنوان کلمه سال انتخاب کرد.
پوسیدگی مغز به معنای «نابودی وضعیت ذهنی و فکری فرد» است. این پدیده به ویژه ناشی از مصرف بیش از حد محتوای بی ارزش در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی رخ می‌دهد که یکی از خطرات درک شده از زندگی مجازی و نحوه استفاده ما از شبکه های اجتماعی را نشان می‌دهد. آیا شما هم وقت زیادی را بیهوده صرف چرخیدن در فضای مجازی می‌کنید؟ باید بدانید که با ادامه این کار مغز شما دچار پوسیدگی خواهد شد.
محققان آکسفورد پوسیدگی مغز را برای نشان دادن نگرانی‌ها در مورد تأثیر دیدن بیش از حد محتوای آنلاین بدون معنا و ارزش توسط نسل z به عنوان کلمه سال ۲۰۲۴ انتخاب کردند البته این کلمه ابداع جدیدی نیست.
پوسیدگی مغز چیست؟
پوسیدگی مغز را اولین بار دیوید ثورو نویسنده کتاب «والدن» در سال ۱۸۵۴ ابداع کرد. ثورو به‌عنوان بخشی از نتیجه گیری های خود از تمایل جامعه به بی ارزش کردن ایده های پیچیده و ساده انگاری آنها انتقاد می‌کند و این را نشان دهنده کاهش تلاش برای فکرکردن می‌داند و می‌گوید: «درحالی که بسیاری از پژوهشگران به دنبال راهی برای کاهش پوسیدگی سیب زمینی هستند. آیا نباید تلاشی نیز برای درمان پوسیدگی مغز که مهم تر است پیدا کرد»
محتوای بی‌کیفیت و کم ارزش موجود در رسانه‌های اجتماعی و تأثیر منفی آنها بر روی ذهن و فکر نوجوانان و جوانان، باعث پوسیده شدن سلول های عصبی مغز آنها خواهد شد. در واقع شبکه های مجازی با تولید محتوا‌های بی کیفیت در حال تغییر عادات فکری افراد بخصوص نوجوانان هستند.
رابطه شبکه های اجتماعی و پوسیدگی مغز
همه ما می دانیم که افراط در هر زمینه ای پیامد‌های منفی به همراه دارد و این موضوع درباره زمان صرف شده در شبکه‌های اجتماعی نیز صدق می‌کند؛ اما آسیب به مغز و پوسیدگی‌اش تنها به زمان آنلاین بودن مربوط نمی‌شود؛ بلکه نوع محتوایی که مشاهده می‌کنیم نیز نقش مهمی در این زمینه دارد.
۱. حضور بی‌مورد و افراطی در شبکه‌های اجتماعی
وقتی تلفن شما همیشه در دسترس است – که برای بسیاری از افراد این وضعیت وجود دارد – وسوسه می‌شوید که به طور مداوم پیام‌ها و شبکه‌های اجتماعی تان را بررسی کنید. پس از مدتی، ممکن است حتی متوجه نشوید که چقدر زمان را صرف این کار کرده‌اید. این زمان صرف شده در صفحه نمایش به راحتی می‌تواند جایگزین فعالیت‌های دیگری مانند مطالعه، ورزش یا حتی خیال‌پردازی شود. علاوه بر این، زمانی که به طور مداوم با محتوای جدید مواجه می‌شوید، مغز شما فرصتی برای پردازش و هضم آنها ندارد. این وضعیت شبیه به مصرف مداوم غذا‌های ناسالم در طول روز است؛ اگرچه ممکن است از آن لذت ببرید، اما به بدن شما آنچه را که واقعاً برای عملکرد بهینه نیاز دارد، نمی‌رساند.
پلتفرم‌هایی نظیر TikTok، Instagram و Twitter به‌گونه ای طراحی شده اند که به راحتی اعتیاد آور شوند. در حینی که شما به صفحه نمایش خیره شده اید، مغزتان در دنیایی از محتوای بی‌ارزش گرفتار می‌شود. باگذشت زمان، این موضوع می‌تواند تمرکز بر روی کار‌های پیچیده تر که نیاز به توجه مداوم دارند را دشوارتر کند. همچنین، لایک‌ها، کامنت‌ها و اعلان‌ها به سرعت دوپامین را آزاد می‌کنند و این امر می‌تواند انگیزه شما را برای مشارکت در فعالیت‌های ذهنی مهم‌تر کاهش دهد.
۲. نبود چالش‌های فکری
تماشای فیلم های کوتاه سرگرم کننده است، اما اگر تنها کاری است که انجام می‌دهید، مغز شما به اندازه کافی تمرین نمی کند. مغز خود را یک ماهیچه در نظر بگیرید و درست مانند هر ماهیچه دیگری برای قوی ماندن نیاز به تمرین دارد. اگر همیشه محتوای بی‌کیفیت شبکه‌های اجتماعی را می‌بینید، مغز شما به‌اندازه کافی به چالش کشیده نمی‌شود. وقتی تمام وقت خود را در شبکه های اجتماعی سپری می‌کنید، به سادگی می‌توانید از مسائلی که واقعاً شما را به تفکر وامی دارد، غافل شوید؛ مانند یادگیری یک مهارت جدید یا مطالعه یک کتاب خوب. تجربه‌کردن فعالیت های جدید باعث می‌شود مغز شما به شیوه‌های متفاوتی فعالیت کند و این امر به حفظ سلامت آن کمک می‌کند. اما زمانی که مغز شما به لذت های فوری ناشی از محتوای آنلاین عادت می‌کند، پیداکردن انگیزه برای مواجهه با چالش های دشوارتر می‌تواند مشکل ساز شود.
