چشم انداز تحولات سوریه

تحولات سریع و غافلگیر کننده سوریه در روزهای اخیر سوالات بسیاری را در خصوص چگونگی این رخداد به ذهن متبادر می سازد. در پاسخ به این سوال که چرا این رویداد با این سرعت به وقوع پیوست می توان به دو دسته از عوامل داخلی و خارجی اشاره نمود.

یک- عوامل داخلی همچون وجود گروههای مخالف، عدم انسجام اجتماعی, عدم توجه دولت مرکزی به مطالبات مشروع گروههای مختلف و در نتیجه بی اعنتایی به اصلاحات ساختاری، اشتباه محاسباتی شخص بشار اسد و عدم وجود اراده قوی در ارتش سوریه در کنار عوامل اقتصادی منجر به فروپاشی حکومت و دولت مرکزی گردید.

دو- از مهمترین عوامل خارجی می توان به دخالت و اقدامات دولت های منطقه ای و فرامنطقه ای و تحرکات رژیم اسرائیل بر علیه سوریه اشاره کرد.

مع الوصف عوامل متعدد دست به دست هم داد و نظام سیاسی بشار اسد سقوط کرد. سوریه بر خلاف سیاست های سازش کارانه دولت های عربی به عنوان مهمترین محور کنش عربی در مقابل اسرائیل شناخته می شد که با سقوط این کشور گسستی در محور مقاومت شکل گرفته است.

پیامد مهم شرایط به وجود آمده در سوریه، بی ثباتی و ناامنی است که خطر سرایت آن در کوتاه مدت برای کشورهای همسایه و منطقه و در بلند مدت برای کل نظام بین الملل وجود دارد. پیش بینی آینده سوریه در وضعیت فعلی دشوار و پیچیده است و به عوامل متعددی بستگی دارد. با این تفاسیر راهکارهایی که می تواند به استقرار ثبات و امنیت نسبی در این کشور کمک نماید در سه دسته قرار می گیرد.

• ایجاد انسجام داخلی و ملی که هوشیاری مردم سوریه و نخبگان سیاسی این کشور را می طلبد. در شرایط فعلی وفاق ملی و کنار گذاشتن اختلافات قومی و فکری مهمترین عامل برای ایجاد نظم سیاسی مطلوب می باشد.
• گروههای مسلح که در حال حاضر کنترل سوریه را به دست دارند و تعداد آنها قریب به 37 گروه است دارای ایدئولوژی، رویکردها و مواضع متفاوتی هستند که اگر به اتحاد و اتفاق نظر نرسند قطعا وضعیت هرج و مرج را رقم خواهند زد تا جاییکه بیم وقوع جنگهای داخلی در این کشور وجود دارد.

اگر سه عامل بیان شده نتایج مثبتی داشته باشد می توان گفت چشم انداز تحولات سوریه رو به روشنی است در غیر این صورت وضعیت مبهم، شکننده و خطرآفرینی وجود دارد که تبعات آن از منطقه خاورمیانه هم فراتر خواهد رفت. ذکر این نکته ضروری است که برای ایجاد یک دولت دموکراتیک مطلوب، خواست و اراده مردم سوریه باید در اولویت قرار بگیرد چرا که تاریخ بارها ثابت کرده که هیچ دولتی بدون پشتوانه مردمی نتوانسته بقای خود را حفظ کند.