کشتار صبرا و شتیلا، لکهای ننگ برجبین بشریت

چهل و سه سال قبل در ١٦ سپتامبر ١٩٨٢، واحدهای مسیحی معروف به فالانژیستها، پاکسازی اردوگاههای آوارگان فلسطینی صبرا و شتیلا در بیروت تحت اشغال اسرائیل را آغاز کردند. در نتیجه بيش از سه هزار نفر افراد عادی که عمدتا زنان و کودکان بودند در آنجا کشته شدند (طبق آمار منابع مختلف تا ٣٥٠٠ نفر) که اکثراً غیرنظامی بودند به قتل رسيدند. کشتار در صبرا و شتیلا موجی از محکومیت ها را در سراسر جهان برانگیخت و به آشوب سیاسی در اسرائیل منجر شد.
اولین جنگ لبنان در شش جون ١٩٨٢ آغاز شد. یک هفته پس از آن، نیروهای اسرائیلی از قبل در بیروت بودند و محاصره بخش غربی شهر را آغاز کردند، جایی که شبه نظامیان سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) در آن مستقر بودند. درگیریهای شدید که دو و نيم ماه به طول انجامید، با تخلیه گروههای فلسطینی پایان یافت. در اول سپتامبر، بیش از ده هزار شبه نظامی فلسطيني به رهبری یاسر عرفات، لبنان را ترک کردند. سه روز بعد، نيروهاي ارتش اسرائیل شروع به حرکت در عمق غرب بیروت کردند. در ١٥ سپتامبر، آنها اردوگاه های پناهندگان صبرا و شتیلا را محاصره کردند. در همان روز سربازان اسرائیلی به شتیلا تیراندازی کردند. كه یک سرباز کشته و ٢٠ نفر زخمی شدند. بر اساس اطلاعات، صدها شبه نظامی فلسطینی همچنان در اردوگاهها مخفی شده بودند.
در ٢٣ اگست در جریان محاصره غرب بیروت، انتخابات ریاست جمهوری در لبنان برگزار شد که در آن بشیر جمیل، رهبر فالانژیستها پیروز شد. او در ١٤ سپتامبر در انفجاریی که توسط یک مامور اطلاعاتی سوریه سازماندهی شده بود کشته شد. به همراه او ٢٦ نفر از همرزمان حزبش کشته شدند. قتل بشیر جمیل، رهبر مسیحیان لبنان، ضربه سختی به کل جامعه مسیحی بود. دستههای فالانژیستها مشتاق بودند از متحدان سوری و فلسطینی انتقام بگیرند.
در این شرایط، فرماندهی اردوی رژیم اسرائیل به فالانژیست ها دستور داد تا اردوگاههای آوارگان صبرا و شتیلا را پاکسازی کنند. این اتفاق پس از رد درخواست مشابه توسط فرماندهی ارتش لبنان رخ داد. ارتش اسرائیل از ترس تلفات جدی نمیخواست نیروهای خود را وارد اردوگاه کند. رافائل ایتان، رئیس ستاد کل ارتش در پاسخ به پیشنهاد آریل شارون وزیر دفاع مبنی بر مشارکت گروههای مسیحی در پاکسازی، چنين پاسخ داد: شما تشنه انتقام هستيد، این ممکن است به حمام خون تبديل شود. با این وجود، پیشنهاد مربوط به فالانژیستها ارائه شد. رهبر آنها، برادر بشیر جمیل، امین جميل، که پس از مرگ برادرش ریاست لبنان را بر عهده گرفته بود، عملیات را تایید کرد. نمایندگان ارتش اسرائیل در گفتگو با فرماندهان فالانژیست، بر تامین امنیت غیرنظامیان اردوگاه ها تمرکز کردند. همانطور که خیلی زود معلوم شد، این دستورالعملها کمکی نکرد.
در ساعت شش شام روز ١٥ سپتامبر، دسته های فالانژیست ها وارد صبرا و شتیلا شدند. شبهنظامیانی که در اردوگاهها باقیمانده بودند با آتش فلانژيست ها روبرو شدند. تیراندازی شروع شد. در هنگام شب، فالانژیست ها از ارتش اسرائیل خواستند بخاطر روشني فشنگ را به هوا پرتاب کند. این درخواست پذیرفته شد. عصر همان روز، ارتش اسرائیل که وقایع در صبرا و شتیلا را زیر نظر داشت، یک گفتگو مخابروي بین جنگجویان فالانژیست و فرمانده آنها را رهگیری كردند. “من ٥٠ زن و بچه اینجا دارم، چه کار کنم؟” فرمانده پاسخ داد: “اين آخرين سوال از من باشد.” “شما به خوبی می دانید چه کاری انجام دهید.” آموس یارون، فرمانده نیروهای ارتش اسرائیل در بیروت، با فرمانده فلانژيستها تماس گرفت و مجدداً از او خواست که از امنیت مردم غیرنظامی اطمینان حاصل کند.
در صبح روز ١٧ سپتامبر، فرماندهان فالانژیست فرماندهی اسرائیل را از ادامه درگیری در اردوگاههای آوارگان مطلع کردند. همزمان از صبرا و شتیلا قتل عام غیرنظامیان شروع شد. برخی از قتل عام ها را سربازان اسرائیلی که در پستهای گزمه خدمت میکردند شاهد بودند به مركز فرماندهان خود منتقل کردند. در غروب ١٧ سپتامبر، فرمانده كندك چهارم كوماندو، یورم یایر، به آموس یارون اطلاع داد که کسانی که از اردوگاه های پناهندگان فرار کرده بودند، چیزهای وحشتناکی در مورد قتل عام توسط فالانژیستها می گویند. همزمان، روزنامهنگاران اسرائیلی، ران بن یشای و زیو شیف، خواستار پاسخگویی نمایندگان دولت به این سوال شدند که در صبرا و شتیلا چه می گذرد.
در صبح روز ١٨ سپتامبر، نیروهای فالانژیست اردوگاه های پناهندگان را ترک کردند. بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات ستاد کل، ٧٠٠ تا ٨٠٠ فلسطینی در صبرا و شتیلا کشته شدند. به گزارش شبکه تلویزیونی بی بی سی، تعداد کشته شدگان ٨٠٠ نفر بود. آمنون کوپلیوک، روزنامه نگار، که کتابی درباره کشتار در صبرا و شتیلا نوشته است، ادعا می کند که حدود سه هزار نفر در اردوگاه های پناهندگان کشته شدند. منابع فلسطینی رقم حتی بالاتری را ارائه می دهند – ٣٥٠٠
این حادثه باعث محکومیت بسیاری از کشورهای جهان و سازمان ملل شد. تظاهرات گسترده در اسرائیل برگزار شد – بزرگترین آنها که در ٢٥ سپتامبر در (میدان رابین) در تلآویو برگزار شد، با حضور دو صد هزار نفر. برای بررسی وقایع صبرا و شتیلا، یک کمیسیون دولتی به ریاست اسحاق کاهان، رئیس دیوان عالی رژیم اسرائیل ایجاد شد. این کمیسیون به شدت از اقدامات آریل شارون که به فالانژیستها دستور داده بود تا اردوگاههای پناهندگان را پاکسازی کنند، انتقاد کرد. به او توصیه شد که از آنچه اتفاق افتاده است نتیجهگیری شخصی کند. در نتیجه شارون مجبور شد پست وزرارت دفاع را ترک کند، از آن زمان تا کنون که 43 سال سپری میگردد نه تنها درد و رنج فلسطینیها التیام نیافت، بلکه روز به روز بر شدت کشتار آنان افزون میگردد، در آن زمان که حدود سه هزار فلسطینی قتل عام گردید واکنشهای گستردهای را در سطح جهان و در داخل اسرائیل بر انگیخت؛ اما در حال حاضر که طی دو سال بیش از 65هزار فلسطینی قتل عام گردیده است، نه تظاهراتی در اسرائیل برگزار میگردد و نه کمیسیون بررسی تشکیل میگردد و نه جامعه جهانی و سازمان ملل واکنشی نشان میدهند؛ به راستی که خون این مردم مظلوم چقدر ارزان است، انگار این آمار و ارقام اعداد است و نه تعداد انسان که به همین راحتی از کنارش به راحتی عبور میکنند.