کم‌آبی تابوی مردم کابل در هوای خشک و سوزان
ورود موج عودت کنندگان به شهر کابل باعث گردیده است که نفوس این شهر بیش از هر زمان دیگر افزایش یابد، شهر هفت میلیونی در حال ازدیاد نفوس به مرز 9-10 میلیون نفر است که در مقیاس وسعت جغرافیایی و عدم معیاری سازی اماکن بود و باش و تأمین نیازهای اولیه باعث خلق چالش‌های جدیدی بر هزاران چالش مردم این شهر می‌گردد، کابل در حال حاضر با بحران کم‌آبی مواجه است، با توجه به اینکه آب‌های زیرزمینی همه ساله به پایین می‌روند، نرخ بیکاری و فقر روز افزون گردیده و مردم در حال تجربۀ چالشی هستند که در طول سالیان متمادی کمتر شبیه آن را دیده‌اند.
ازدیاد نفوس باعث می‌گردد که این چالش‌ها چند برابر شوند، در اوضاع کنونی برمی‌تابد که مدیریت نفوس در این شهر صورت گیرد، ابعاد و ساحه شهر وسعت یابد، چهار سمت کابل دشت‌های دست نخورده است که همانند جزایر خشک و بی آب و علف باقی مانده است، طرح توسعه شهری به سمت این اماکن و محلات می‌تواند بر چالش‌های تکثر نفوس و مدیریت آب‌های زیرزمینی موثر واقع گردد، در حال حاضر رشد گلخانه‌ها در اطراف شهر و مصارف بی رویه آب، باعث گردیده که سفره‌های زیرزمینی شهر از آب تخلیه گردد و ادامه این روند می‌تواند بر نقاط مختلف به خصوص ساحاتی که اقشار مرفه و مایه دار زندگی دارند نیز تأثیرگذار واقع گردد.
با ازدیاد روز افزون نفوس ناشی از عودت مهاجرین، تابوی کم‌آبی بیش از هر زمان دیگر مردم را هراسناک کرده است، هرچاه 200 متری که خشک می‌گردد مردم در صدد حفر چاه دیگر با عمق بیشترند، غافل از اینکه آب در سفره‌های زیرزمینی همه ساله 30 متر پایین‌تر می‌رود، ادامه این وضعیت می‌تواند بر اقتصاد و زندگی مردم اثرات جبران ناپذیر بجا بگذارد، در این میان غرب کابل بیش از سایر نواحی دچار معضل کم‌آبی است، مردم بوشکه‌های زرد به دست گرفته و هر صبح و عصر به چاه‌های آب مراجعه می‌کنند که معلوم نیست از آن چیزی به دست خواهند آورد یا خیر، زیرا برخی از چاه‌ها در نواحی مختلف شهر بخاطر نوع دوستی آب را در اختیار شهروندان قرار می‌دهند؛ اما صف طولانی و کمبود آب باعث می‌گردد که بسیاری از شهروندان نتوانند به آب دسترسی پیدا کنند.
غرب کابل عمدتا مردم فقیر نشینی هستند که به سختی مایحتاج روزمره‌شان را با انواع مشقت‌ها و نارسایی‌ها تأمین می‌کنند، در کمبود آب هرازگاهی که چاه عمیق حفر می‌کنند تقریبا کل پس انداز و عوایدشان را برای حفر چاه می‌پردازند، اینگونه آسیب جدی برای اقتصادشان محسوب می‌گردد، اگر حکومت همین مدیریت را روی دست گیرد، مردم حاضرند به ازای هر خانواده مبلغ 30-50 هزار افغانی پرداخت کنند، در چنین حالتی، هزینه لوله‌کشی آب از پغمان تأمین می‌گردد و از بودجه حکومت هم چیزی مصرف نمی‌گردد، حکومت فقط نقش نظارتی و حمایتی آن را عهده دار گردد، پول از مردم، همکاری نیز با مردم است و حکومت صرفا به عنوان یک نهاد مدافع حقوق عامه بر این روند نظارت نموده و آب مملکت را تحت مدیریت بگیرد.
تمام بحران‌های موجود شهر کابل بر می‌گردد به سوء مدیریت از طرف کسانی که در رأس رسیدگی به این امور قرار داشتند، سوء مدیریت می‌تواند ابعاد مختلف داشته باشد که یکی از آنها این است که ما روی زیربناها سرمایه‌گذاری درست نمی‌کنیم، در حالی که منابع آبی فراوانی داریم و اینکه در شهر کانالیزیسیون وجود ندارد، این خودش یک پروژه توسعوی بسیار کلان است که نیازمند سرمایه زیاد می‌باشد و روی همین اساس، مردم خودشان اقدام به حفر چاه‌های عمیق آب و چاه فاضلاب کرده‌اند که تناسب فاصله بین آب و فاضلاب را رعایت نکرده و باعث شده است که آب‌های آشامیدنی نیز آلوده شود و حتا ادارات دولتی در کابل، فاضلاب‌های شان به دریای کابل می‌ریزند و بجای اینکه منبعی برای تأمین آب باشند، بزرگ‌ترین منبع فاضلاب روباز هستند که آب‌های دیگر را نیز آلوده ساخته و باعث شیوع امراض می‌گردند.
چیزی که فعلاً در کابل جریان دارد، تجارت پرسود رساندن آب توسط شرکت‌ها است و اکثریت این آب‌هایی را که تانکرها در کابل پخش می‌کنند، از سفره‌های آبی کابل تأمین می‌شود و آب‌هایی که توسط شرکت‌ها برای مردم توزیع می‌شود، 33 برابر قیمت‌تر از آبرسانی توسط لوله‌ها تمام می‌شود، زیرا این تانکرها باعث آلودگی صوتی، هوا و انتقال‌دهنده عوامل دیگر هستند.
فعلا در بعضی مناطق قیمت هر لیتر آب، یک افغانی هست و برای ارتفاعات این قیمت زیاد هست و به مرور زمان این قیمت بیشتر خواهد شد و تداوم آن باعث کوچ مردم از ارتفاعات به سوی مناطقی که آب ارزان دارد، خواهد شد و در مراحل اول این فشار از مرکز به اطراف کابل گسترش خواهد یافت و اگر این وضعیت دوام پیدا کند، مردمی که توانایی حفر چاه‌های عمیق را دارند، صاحب آب می‌شوند؛ ولی مردمی که توانایی ندارند، شاید از آب کم‌کیفیت استفاده کنند و یا اصلا استفاده نکنند که باعث بروز شکاف‌های عمیق اجتماعی و نزاع‌های جدی خواهد شد، البته با یادآوری این نکته که چاه‌های عمیق نیز یکی پشت دیگری در حال خشک شدن است و این روند می‌تواند زندگی مردم را از ابعاد مختلف متأثر سازد؛ بنابرین خوب است که حکومت از اکنون دست به کار شده و در یک پلان طولانی مدت، چالش آبرسانی در کابل را حل نماید؛ ورنه این شهر فاقد از سکنه گردیده و به شهر ارواح تبدیل خواهد شد.
نویسنده: نیلاب قادری
