گازهای گلخانه‌یی در جهان باعث ذوب شدن یخچال‌های طبیعی در افغانستان
یخچال های طبیعی کشور که پوشیده از یخ و برف است در سلسه کوه های هندوکش موقعیت دارند، گزارش‌های اخیر یونیسیف نشان می‌دهد که این یخچال ها در معرض ذوب شدن هستند، در صورت عدم اتخاذ تدابیر برای جلوگیری از ذوب شدن یخچال‌ها، می‌تواند تاثیرات منفی زیادی را برای افغانستان و کشورهای پیرامونی در پی داشته باشد.
سوال این جاست که برای جلوگیری از ذوب این یخچال‌ها چه راه‌کار هایی اتخاذ گردد تا میزان ذوب شدن آن به حد اقل برسد؟
داکتر نجیب الله سدید، متخصص منابع آب و محیط زیست در مصاحبه‌ی اختصاصی به خبرگزاری سریع می‌گوید؛ افغانستان دارای ۳۹۰۰ یخچال طبیعی‌است که ۰.۴ درصد کل کشور را تشکیل می‌دهد. این یخچال ها در ارتفاع ۴۵۰۰ تا ۵۵۰۰ متر از سطح بحر موقعیت دارد که ۹۲ درصد آن از نظر تعداد در حوزه آبی دریای امو و ۸ درصد آن در حوزه آبی کابل موقعیت دارد.
اقای سدید می‌گوید که بر اساس محاسبات، طی سه‌دهه گذشته به اثر افزایش گرمای زمین، سالانه ۱.۸ درجه شدت گرما افزایش می‌یابد که این امر باعث ذوب شدن یخچال های طبیعی شده است.
گفتنی است که بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ حدود ۱۳.۸ درصد یخچال های افغانستان ذوب شده است.
یخچال‌های طبیعی کشور از اهمیت و ارزش خاص در تامین زندگی جمعیت‌های مردمی و سر سبزی محیط زیست برخوردار است، بی توجهی به حفظ این یخچال‌ها می تواند سبب جاری شدن سیلاب‌های مرگ بار و پر خسارت گردیده و متعاقب آن خشک سالی‌های زیان باری را در پی داشته باشد.
آقای سدید افزود که ذوب شدن یخچال ها برای افغانستان زیان‌بار است؛ زیرا یخچال‌ها از جمع منابع آبی کشور محسوب می‌گردد که در پایان تابستان آب زراعتی و سفره‌های زیرزمینی را تامین می کند. وی هشدار داد که ذوب شدن یخچال‌ها باعت تشکیل جهیل‌های یخچالی می‌گردد و این جهیل‌ها در بعضی از قسمت ها ثبات ندارد و باعث سقوط و جاری شدن سیلاب‌ها می گردد.
این متخصص منابع آب و محیط زیست با یاد آوری از جاری شدن سیلاب‌های سال ۲۰۱۸ ولایت پنج‌شیر که خسارات جانی و مالی در پی داشت خاطر نشان کرد که چنین سیلاب ها در گلگت پاکستان و نیپال نیز جاری شده بود؛ پس حفظ این یخچال ها از اهمیت زیاد برخوردار است؛ زیرا با ذوب شدن آن نه تنها که افغانستان متضرر می‌گردد؛ بلکه کشورهای پیرامونی نیز آسیب‌های فراوان متحمل خواهند شد.
یخچال های طبیعی کشور حیات ۱.۳میلیارد جمعیت را در کشورهای هند، پاکستان، نیپال و چین تامین می‌کند که در حال حاضر در معرض نابودی قرار دارند.
آقای سدید افزود که” حفظ و نگهداری این یخچال ها از توان افغانستان متاسفانه خارج است که بتواند به تنهایی کاری برای آن انجام دهد.”
وی می‌گوید که کشورهای صنعتی جهان باید در کاهش گازهای گل‌خانه‌ای سهم خود را ادا کنند و در کل از افزایش درجه حرارت پیرامون یخچال‌های طبیعی جلوگیری گردد تا بقای آن تضمین گردد.
وی خاطر نشان ساخت که در بعضی از کشورها جدا از تدابیر کاهش گازهای گل خانه‌ای تدابیر انسانی هم می‌تواند در حفط این یخچال ها موثر باشد .
وی افزود که در بسیاری از کشور ها از جمله سویس بصورت محدود “یک‌گونه ترپال بالای یخچال‌ها گرفته می شود تا از ذوب شدن شان جلوگیری گردد؛ اما این مسئله از توان و ظرفیت مالی افغانستان بالا است.”
به باور این کارشناس حوزه آب، ۷۰ تا ۸۰ درصد منابع آب افغانستان را برف ها تشکیل می‌دهند و حدود ۱۰ درصد آن از یخچال‌ها تامین می‌گردند؛ بناء یخچال ها ۱۰ درصد در تامین منابع آب افغانستان سهیم اند، آب شدن یخچال‌ها، جهیل های یخچالی را شکل می‌دهند، افغانستان حدود ۱۹۴۰ جهیل دارد که در سال های اخیر تعداد شان حدود ۸ درصد افزایش یافته است که تداوم آن خطر سیل‌آب را افرایش می‌دهد.
وی می‌گوید: “افغانستان تنها کاری که باید انجام دهد جهیل‌های یخچال را تحت نظارت و کنترل داشته و در صورت شکستن این جهیل‌ها تدابیری را مثل ایجاد آب‌ریز برای جهیل‌ها و ایجاد پایپ لاین‌هایی که بتواند آب جهیل‌ها را تخلیه کند تا از سقوط شان جلوگیری صورت گیرد را روی دست گیرد.”
