تلفات انسانی در مسیر مهاجرتی افغان‌ها

پس از سقوط جمهوریت در افغانستان و نزدیک به چهارسال عمر حاکمیت کنونی، فقر و بیکاری گسترده باعث گردید که بسیاری از اقشار مختلف جامعه افغانستان برای بقا و دوام زنذگی به کشورهای مختلف مهاجرت کنند؛ پیش از این نیز افغانستان یکی از کشورهایی بود که مهاجران زیادی را در سراسر جهان داشت؛ اما پس از تغییر نظام سیاسی موج مهاجرت در کشور مضاعف گردید. سازمان بین‌المللی مهاجرت می‌‌گوید که از سال 2014 میلادی تا کنون پنج هزار و 64 شهروند افغانستان در مسیرهای مهاجرت جان باخته‌اند. این نهاد در گزارشی گفته است که از جمله هزاران نفر پس از تحولات سیاسی سال 2021 در افغانستان، هنگام فرار از کشور جان خود را از دست داده‌اند.

سازمان بین‌المللی مهاجرت گفته است که در مجموع در این مدت بیش از 52 هزار نفر هنگام فرار از کشورهای بحران‌زده، جان باخته‌اند. این نهاد افزوده است که 54 درصد از این مرگ‌ومیر‌ها در درون یا نزدیکی کشورهای درگیر بحران، همانند افغانستان و میانمار ثبت شده است.

با وجودی که هم اکنون در افغانستان امنیت تامین است و مردم می‌توانند شب و روز در هر نقطه‌ای از کشور که خواسته باشند، تردد می‌کنند؛ اما بازار کار و سرمایه‌گذاری در کشور رو به افول است. جذب سرمایه‌گذاران جذب سرمایه‌گذاران افغان به داخل کشور، با تضمین ثبات و امنیت طولانی‌مدت ممکن است، این سرمایه‌گذاران در کشورهای مختلف سرمایه‌گذاری دارند و در واقع بزرگترین تاجرانی محسوب می‌گردند که در کشور مقصد با سرمایه شان به اقتصاد این کشورها کمک‌های بزرگ کرده اند، افغانستان با کمبود سرمایه‌گذار و تاجر مواجه نیست؛ بلکه نبود ثبات سیاسی است که فرصت آنان را در امر انتقال سرمایه شان به داخل کشور دلسرد ساخته است.

خوب است که زعیمان حاکمیت کنونی با درک از عبرت‌های تاریخی و واقعیت‌های اجتماعی افغانستان، به سمت تشکیل دولتی گام بردارند که در آن جایگاه نخبگان اقوام و مذاهب گوناگون افغانستان محفوظ و در دسترس باشد، چنین دولت می‌تواند که آئینه تمام‌نمای اقوام و مذاهب افغانستان باشد و دورنمای آن، به ثبات و امنیت دائمی منجر می‌گردد که پس از آن تاجران ملی، سرمایه‌گذاران و کار آفرینان نیز به وطن عودت و در خلق کار و سرمایه‌گذاری پیشگام خواهند شد، تنها در چنین حالت است که می‌توان به بهبود اوضاع اقتصادی وطن خوشبین بود و جلو مهاجرت هموطنان به خارج از کشور گرفته خواهد شد و آنان با ذوق و میل فراوان به کار و فعالیت در وطن پیش‌قدم می‌گردند که در اینصورت عزت و حیثیت افغانی حفظ گردیده و از توهین و تحقیر در عالم مهاجرت نجات خواهند یافت.

چنانچه شاهد هستیم که در عالم مهاجرت هیچ کشوری نمی‌تواند افغان‌ها را دائمی در کشور شان نگهدارند، به عنوان مثال، افغان‌ها سالیان طولانی‌مدت در پاکستان مقیم بودند، اما پس از کش‌وقوس‌های سیاسی میان حاکمیت کنونی و دولت پاکستان طی هجده ماه اخیر بیش از یک میلیون مهاجر افغان با جبر و اکراه و پشت پا زدن به تمام قواعد بین المللی از این کشور اخراج شده اند، همینطور اخراج بی‌رویه و غیر مسئولانه کماکان ادامه دارد.

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در گزارشی نگاشته است که در ماه گذشته میلادی 145 هزار پناهجوی افغان از پاکستان اخراج شده‌اند. این نهاد بین‌المللی هشدار داده است، پناهجویانی که به افغانستان اخراج می‌شوند، با چالش‌های جدی در کمپ‌های اسکان مواجه هستند؛ به‌گونه‌ای که در برخی موارد، چهار خانواده در یک خیمه زندگی می‌کنند.

این کمیته همچنین اعلام کرد روزانه چهار تا شش هزار پناهجو وارد افغانستان می‌شوند و این موج بازگشت فشار زیادی بر خدمات بهداشت و درمان و منابع غذایی موجود در افغانستان وارد کرده است.

در حالیکه افغانستان تحت فشار شدید اقتصادی قرار دارد و هیچگونه امکانات برای اسکان و جابجایی آنان وجود ندارد، همینطور ارائه خدمات صحی و تغذیه نیز به صفر تقلیل یافته است، این وضعیت میتواند فشارهای سیاسی و اقتصادی فراوان بر حکومت و مردم افغانستان وارد سازد که به دور از اخلاق انسانی و اسلامی است؛ بنا بر این برای رهایی از وضعیت فقر و بحران مهاجرت، حاکمیت کنونی باید به اراده ملت اهمیت گذاشته و دولتی را شکل دهند که حمایت عموم ملت را با خود همراه داشته باشد.

نویسنده: محمد امان فلاح