حقابه و گسترش روابط در سفر متقی به تهران

افغانستان و ایران کشورهایی هستند که از ابعاد مختلف دینی، زبانی و فرهنگی مشترکات فراوانی دارند، این دو کشور در طول تاریخ همواره تکیه‌گاه و یاور همدیگر بوده اند. طی نیم قرن جنگ و درگیری که ابرقدرت ها بر مردم افغانستان تحمیل کردند باعث ویرانی زیرساخت‌ها، قتل و معلولیت افغان‌ها و تحمیل مهاجرت بر مردم این سرزمین گردید. در این اوضاع نا بسامان، ایران دست‌گیر مردم افغانستان بود. میلیون‌ها افغان‌های بیجا شده و مهاجر برای ادامه زندگی به ایران پناه بردند و زندگی خود و خانواده اش را رونق بخشیدند، ملت و دولت ایران نیز با وجود تحریم‌های ظالمانه غرب مهاجرین افغان را پناه دادند و با نظرداشت فرصت‌ها و امکانات در دست داشته شان از مهاجرین پذیرایی کردند.

به نظر می‌رسد امیر خان متقی وزیر خارجه حکومت سرپرست افغانستان با درک از حسن همجواری متقابل سفر پر دستاورد به تهران داشته است، متقی در دیدار با مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران درباره روابط با ایران خصوصا حق‌آبه ایران از دریای هلمند گفت: افغانستان و ایران هر دو می‌توانند همکار شوند. درباره مبارزه با قاچاق باید با هم همکاری کنیم. درباره آب آقای عراقچی به افغانستان آمدند. اکنون آب یک ماه میشود که جاری است و به سمت ایران می‌آید. باید از زائل شدن آب جلوگیری کرد تا بهتر به طرف ایران بیاید. وی علاوه بر موارد یاد شده بر روابط مثبت و همکاری نزدیک دو کشور تأکید کرد و خواستار گسترش تجارت دوجانبه، کنترل قاچاق مواد مخدر، توسعه روابط سیاسی و بازگشت تدریجی مهاجرین به افغانستان شد.

سیاست خارجی ایران در قبال افغانستان مبتنی بر حفظ ثبات و امنیت در افغانستان است و می‌خواهد از این گذرگاه افغانستان مترقی و توسعه یافته را شاهد باشد، زیرا توسعه و ثبات افغانستان پیوند وثیق و مستحکم با امنیت و ثبات در ایران دارد، از سوی دیگر بی‌ثباتی افغانستان باعث تحمیل میلیون ها مهاجر افغان بر دولت و مردم ایران می‌گردد که این وضعیت ضربه مهلک بر نظم اجتماعی و اقتصادی ایران بر جا می‌گذارد؛ علاوه بر آن ثبات در افغانستان باعث می‌گردد که از کشت و قاچاق مواد مخدر به ایران و منطقه جلوگیری و در عوض آن روابط تجاری وسعت یابد که منافع دو جانبه برای هردو کشور در پی دارد.

طی چهار سال حاکمیت کنونی در افغانستان، روابط دو کشور هر روز گرم‌تر از قبل گردیده است، با وجود ممانعت‌ها و سنگ اندازی هایی که از جانب برخی کشورها و جریان‌های رسانه‌ای وابسته به غرب صورت می‌گیرد؛ اما هردو کشور با نگاه عمیق و استراتژیک در قبال همدیگر، توانستند با غلبه بر چالش‌ها، به روابط عمیق و گرم برسند که ناشی از نگاه راهبردی دو کشور به یکدیگر است. مسئله حقابه یکی از موضوعات مهمی است که همواره باعث دغدغه و نگرانی ایران بوده است، در دولت پیشین،  همزمان با افتتاح بند کمال خان، آقای اشرف غنی با کلمات غیر دیپلماتیک خطاب به ایران گفت که از این به بعد در برابر یک لیتر آب یک لیتر نفت مطالبه داریم، اما آقای متقی نه تنها به حقابه ایران اعتراف داشت، بلکه آن را وظیفه شرعی و ایمانی دانست و گفت که یکماه است آب به سمت ایران سرازیر می‌گردد، در واقع این اظهارات تعهد فراتر از قواعد و چارچوب خشک حقوقی است، بلکه عواطف و توجه به حسن همجواری نیز در لابلای این کلمات نهفته است.

چنانچه اشاره کردیم که حقابه از موضوعات مهم و غیر قابل گذشت برای ایران است، تا آن حد مهم است که می تواند اساس و بنیان روابط راهبردی بین ایران و افغانستان را رقم بزند و بالعکس می تواند در تزلزل روابط دو کشور نقش ایفا کند، چنانچه مقامات حکومت سرپرست با درک از حساسیت موضوع، طی چهار سال همواره در تامین حقابه این کشور اعتراف داشته و گفته اند در صورتیکه بارندگی بیشتر گردد مطابق به قرار داد حقابه ایران تامین خواهد شد؛ لذا آنچه که مهم است توسعه روابط ثبات محور برای هردو کشور است که می‌تواند دورنمای توسعه را در این سرزمین، مثیت و مستحکم‌تر از قبل سازد.