دفاع از صدا و حقیقت، عصیان در برابر خاموشی
سوم ماه می برابر است با روز جهانی آزادی مطبوعات، روزی برای گرامیداشت حقیقت، برای صدای مردم، و برای مقاومت در برابر سانسور. این روز، تنها یک مناسبت نیست، بلکه پیامی جهانی، ندایی اخلاقی و قیامی انسانی در دفاع از آن آزادی رسانه‌ای‌ست که در دنیای تاریک، آخرین امید روشنایی است.
آزادی مطبوعات زیربنای آگاهی سیاسی ملت، کرامت فرد، پاسخ‌گویی حاکمان و تحقق عدالت است. این آزادی، محور تغییرات اجتماعی، بازتاب دردهای انسانی و نجات‌دهنده وجدان عمومی از بند سلطه است.
اما متأسفانه این ارزش بزرگ هر روز بیش‌تر زیر فشار سانسور، ارعاب، اختناق و خاموشی سیاه قرار می‌گیرد. انتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در پیام امسالش گفته است: «اگر آزادی مطبوعات از بین برود، سقوط دیگر آزادی‌ها حتمی‌ست.»
او ابراز نگرانی کرده است که امروزه خبرنگاران در کشورهای مختلف با تهدید بازداشت، شکنجه، ناپدید شدن اجباری و حتی مرگ مواجه‌اند. از مکسیکو و فیلیپین گرفته تا روسیه و افغانستان، خبرنگار دیگر تنها راوی حقیقت نیست، بلکه از دید حکومت، «عنصر خطرناک» شمرده می‌شود — زیرا حقیقت برای قدرت، هزینه دارد.
در افغانستان، جایی‌که پیش از این نیز آزادی بیان با محدودیت‌ها، تهدیدها و نفوذ گروه‌های امنیتی، سیاسی و مافیایی همراه بود، اکنون این آزادی به‌طور کامل سرکوب شده است. پس از تسلط طالبان در سال ۲۰۲۱، ده‌ها رادیو، شبکه‌های تلویزیونی و رسانه‌های چاپی بسته شدند، خبرنگاران بازداشت، شکنجه، لت‌وکوب و ربوده شدند.
بخش خبرنگاران زن، دردناک‌ترین بُعد این فاجعه است؛ آنان نه تنها از کار محروم شده‌اند، بلکه از صدا، از رسانه و از حضور اجتماعی نیز حذف گردیده‌اند.
در افغانستان، امروز خبرنگار دیگر تنها گزارش‌گر نیست، بلکه هدف مستقیم فشار و تهدید است. رسانه باید بدون اجازه‌ی نظام، صدا، رنگ، واژه و فکر نداشته باشد. خبرنگار باید متن از پیش‌نوشته را بخواند، نه صدای وجدانش را. این، تلخ‌ترین تراژدی برای یک روزنامه‌نگار است: وجدان دارد، اما نمی‌تواند بگوید.
رسانه‌ی آزاد آیینه‌ی دردهای ملت است، نه بلندگوی چاپلوسی حکومت. مطبوعات باید صدای مردم، فریاد مظلومان، مقاومت خاموش زنان، بحران جوانان، داستان مهاجرت، زخم‌های جنگ و روایت‌های فراموش‌شده‌ی تاریخ باشند.
اگر رسانه خاموش شود، دروغ حاکم می‌شود. اگر حقیقت گفته نشود، تاریخ تحریف می‌گردد. اگر ژورنالیسم ضعیف شود، وجدان ملی از کار می‌افتد.
همان‌گونه که جورج اورول گفته بود: «ژورنالیسم یعنی نوشتن آن‌چه که دیگران نمی‌خواهند منتشر شود. باقی همه تبلیغات است.»
دفاع از آزادی مطبوعات تنها وظیفه خبرنگاران یا فعالان نیست، بلکه مسئولیت اخلاقی هر انسانی‌ست که به فکر، گفتار، پرسش و پاسخ‌خواهی به‌عنوان حقوق اساسی انسان باور دارد.
اگر از حق بیان دفاع نشود، دیگر حقوق هم بی‌معنا می‌شوند، چون در غیاب صدا، نه حقی وجود دارد، نه عدالت، نه وجدان بیدار.
بیایید یاد کنیم از خبرنگارانی که جان خود را برای حقیقت قربان کردند: چون اجمل نقشبندی، زهرا کریمی، الیاس داعی و هزاران تن دیگر که قیمت آزادی صدا را با خون پرداختند. این روز به آنان تعلق دارد و به همه آنانی که در برابر سکوت می‌ایستند.
بیایید این روز را نه فقط به‌عنوان یک سالروز، بلکه به‌عنوان روزی برای تعهد، وفاداری و ایستادگی رقم بزنیم. تعهد کنیم که:
از آزادی رسانه‌ها دفاع کنیم،
از حق خبرنگار حمایت کنیم،
در برابر سانسور صدا بلند کنیم،
و برای حقیقت، خاموش نباشیم.
روز هر خبرنگار واقعی، مسئول، متعهد و حقیقت‌جو مبارک باد!
