روز پدر و ولادت حضرت علی(ع)؛ جایگاه والدین در دین اسلام و رسومات افغانستان

مصاحبه اختصاصی با حجت الاسلام فهیمی در ارتباط به روز پدر و جایگاه والدین در دین اسلام و رسومات افغانستان

جایگاه والدین، به خصوص پدر در دین اسلام از اهمیت فوق العاده برخودار است تا جایی که اسلام احترام به والدین را لازم و واجب گردانیده و گفته است که فقط در زمانی از والدین متابعت نکنید که شما را به شرک دعوت کند، در غیر آن متابعت از آنان اکیدا الزامیست، قرآنکریم به فرزندان سفارش کرده است که حتی در برابر والدین اوف نگویید؛ این جایگاه و منزلت والدین از منظر دین اسلام به جهت اهمیت وجودی آنان است؛ زیرا والدین به اثر زحمات و جان نثاری‌هایی که در قبال خانواده و فرزندان دارد، منبع شکل دهی خانواده که اولین اجتماع کوچک در درون جامعه است نقش موثر و به سزایی ایفا میکند.

در این میان پدر که بار مسئولیت زندگی کل اعضای خانواده را به دوش می‌کشد مسئولیت سنگین و خطیری بر عهده دارد و همواره به هر شیوه‌ی که می‌اندیشد هدف اش سعادت و آسایش خانواده است؛ ممکن است پدران در خانواده به اثر چالش‌ها و مشکلات زندگی گاهی با خشونت و تندی رفتار کند؛ اما بجای واکنش نشان دادن، باید حرف دل و نگفته‌های وی را درک کرد؛ بنا بر این هیچ والدینی نیست که به جز رفاه و آسایش خانواده اش به چیزی دیگری بیاندیشند و اسلام هم با این مسئولیت سنگینی که به دوش والدین گذاشته است، فرزندان را نیز ملزم به تبعیت کرده است تا کانون خانواده و نظم در آن همواره برقرار و اعضای خانواده سهولت و آسایش را بپیمایند.

به مناسبت روز پدر و ولادت حضرت علی(ع) خبرگزاری سریع مصاحبه‌ی اختصاصی با حجت الاسلام فهیمی انجام داده است که توجه شما را بدان جلب می‌کنم.

خبرگزاری سریع: به نظر شما جایگاه پدر از دیدگاه دین اسلام و رسومات جامعه افغانستان در خانواده و جامعه به چه صورت هست؟

فهیمی؛ جایگاه پدر در دین اسلام از منزلت والایی برخودار است، چنانچه قرآنکریم پس از گفتمان توحیدی، جایگاه پدر و مادر را مطرح می‌کند. « و قضی ربک لا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احسانا» این آیه مبارکه جایگاه وسیع والدین به خصوص پدر را به تصویر می‌کشد که برای همه قابل توجه است و از منظر عنعنات و رسومات افغانستان نیز جایگاه پدر جایگاه بسیار برجسته‌ی است، چه به شکل سنتی اگر تاریخ افغانستان را نگاه کنیم و چه به شکل میدانی که امروز جامعه افغانستان را ببینیم می‌بینیم که خانواده های افغانستانی بیشترین جایگاه و حرمت را برای پدر قائل است که حق هم است، هر چند که نوع عنعنات محلی در آن دخیل است؛ اما برگرفته از ریشه‌های دینی است که گویا یک نوع رسوماتی که در واقع وطنی با آموزه‌های دینی و باورهای اسلامی آمیخته شده؛ اما در عمل جایگاه و احترام بلندی را برای پدر و مادر قائل است. پدر که استوانه‌ی زندگیست از جایگاه بسیار بلند و مهمی در جامعه افغانستان و اسلام برخوردار است.

با توجه به اینکه بار مسئولیت زندگی بر عهده پدر است، اعضای خانواده چه کاری میتوانند انجام دهند که زمینه‌ی خرسندی برای پدر را فراهم کنند؟

فهیمی؛ به نظرم که پدز و مادر توقع شان این است که فرزندان شان صالح و مفید باشند و از خیر رسانی نسبت به خانواده و جامعه دریغ نکنند، اگر چنین فرزندانی به بار آیند، دعا و مغفرت آنها را جلب کرده و زمینه‌ی عاقبت بخیری و فرجام نیک را برای خود و جامعه رقم خواهند زد.

پدر چه مسئولیت‌هایی را در خانواده دارد که در پی آن زمینه‌های محبت و عاطفه را در خانواده فراهم کند؟

فهیمی؛ پدر مسئولیت‌های فراوانی را دارد برخلاف آنچه که متصور و معمول است که پدر صرفا تامین امور معیشت و نفقه خانواده را عهده دار است نه؛ بلکه در واقع علاوه بر آن میتواند وظایف دیگری هم داشته باشد و به آن توجه بکند که در اینصورت این خانواده به سمت مهرورزی، صمیمیت و خیر رسانی نسبت به اعضای خانواده و دیگران اقدام خواهد کرد که یکی از آن اصول، تأمین عاطفی است در واقع پدران موظف است که به بحث عاطفه و احساس فرزندان خود هم توجه بکنند؛ نکته‌ی خیلی مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که پدران اصل انصاف و عدالت را رعایت کرده و اگر رفتار خود را منصفانه تنظیم بکنیم که تبعیض آمیز نباشد الفت و مهرورزی را در خانواده نهادینه خواهیم کرد که در عین حال پدر خانواده که مسئولیت تامین عاطفی و مادی را در خانواده به عهده دارد از ایجاد افق‌های کلان برای فرزندان شان هم کوتاهی نکنند، زمینه خیر رسانی را نسبت به دیگران و نسبت به جامعه فراروی فرزندان شان قرار دهد. همه اینها کمک خواهد کرد که اعضای خانواده همپذیر و مهربان باشند و با صمیمیت در قبال همدیگر رفتار خواهند داشت.

به نظر شما در روز پدر اعضای خانواده به خصوص فرزندان چه کارهایی را باید انجام دهند تا حس دوست داشتن را با رفتار و گفتار به پدر شان منتقل کنند؟

به نظر من مراسمی که به مناسبت روز پدر برگزار می‌گردد هم میتواند کار نیک باشد و هم میتواند نمادین باشد،  اگر این کار نمادین به مثابه تجدید میثاق و تعهد دوباره برای انسانی زیستن باشد و به سمت منویات انسانی گام بردارند و موجبات سپاسگزاری را فراهم کنند و در اندیشه و عمل سپاسگزار والدین باشند به سمت الگو سازی و ترویج رویه نیک حرکت خواهند کرد که رحمت و برکات الهی را نیز جذب خواهند کرد.

پدر و فرزندان با شناخت و درک متقابل نسبت به همدیگر چکار کنند که در خانواده زمینه شادی و محبت را در خانواده فراهم کنند؟

فهیمی؛ به نظر میرسد که اگر وضعیت خانواده‌ها به سمت معیاری شدن و منظم شدن و حرکت کردن به یک نظمی که باعث سعادت خانواده گردد پیش برود قطعا این شادی و صمیمیت در خانواده متجلی میشود که نظم خانواده متکی به چند تا اصل است که باید رعایت شود.

اصل احترام متقابل؛  در واقع اعضای خانواده اصل احترام را حفظ کنند تا زمینه‌های سعادت و رفاه خانواده فراهم گردد.

اصل مهرورزی؛ محبت بدون قید و شرط میان اعضای خانواده هم از طرف پدر و مادر و هم از طرف فرزندان ابراز شود و ما مهارت ابراز محبت را در خانواده ها ترویج کنیم، یک سری رسوماتی در میان ما هست که می‌گویند بچه ها را در دل دوست داشته باشید، ولی از نظر روانشناختی و آموزه‌های دینی این کار کار درستی نیست، در عین حال از منظر روانشناختی و روایات دینی فراوان داریم که می‌گویند اگر کسی را دوست دارید به وی ابراز کنید که این ابراز کردن باعث استحکام پیوندهای دوستی و محبت میان اعضا خانواده می‌گردد.

اصل سپاسگزاری؛ فرهنگ سپاسگزاری متاسفانه در جامعه ما بسیار کمرنگ است، با اینکه جایگاه دینی دارد و کارکرد بسیار مهم و اساسی دارد ولی کمتر دیده میشود اگر این فرهنگ را از این غربت بیرون آورده و از دستورات روزانه خود قرار دهیم زندگی ما بیش از هر زمان دیگر سامان خواهد یافت.

اصل مشوره؛ در خانواده اصل مشورت و همدیگر پذیری و استفاده از زوایای گوناگون نگاه دیگران هم به خانواده میتواند کمک کند و هم به تصمیم‌گیری کمک می‌کند و هم صمیمیت را گسترش می‌دهد، انشالله که با به کارگیری این اصول یک خانواده صمیمی، پر ثمر و اثرگذار داشته باشیم.