فصل سرما و وضعیت بد اقتصادی مردم افغانستان

نویسنده: دکتر حدیثه احمدی

فصل سرما در افغانستان همواره با چالش های متعددی همراه بوده است. در سالهای اخیر، این چالش ها به ویژه با توجه به بحران اقتصادی و سیاسی کشور به شدت افزایش یافته است. وضعیت اقتصادی نامناسب، ناشی از عدم دسترسی به منابع اولیه، زندگی مردم را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. با آغاز فصل سرما، بیکاری، تحریم و قطع کمک­های بین المللی مشکلات مردم را دو چندان کرده است و آنها را در شرایط اقتصادی بدی نسبت به بیست و سه سال گذشته قرار داده است. فقر شدید از یک ­سو و آغاز سردی زمستان از سوی دیگر، باعث خواهد شد که در زمستان پیش­رو بیشتر خانواده ­ها علاوه بر مواد غذایی، قادر به تأمین سوخت زمستانی مورد نیازشان نیز نباشند. از آنجایی‌که فیصدی زیادی از شهروندان افغانستان به‌ سختی مخارج بخورو نمیرشان را بدست می‌آورند، سرمای پیش رو بر مشکلات و چالش‌های زندگی می‌افزاید که نیاز به بررسی تاثیرات این وضعیت بر زندگی مردم و راهکارهای ممکن برای کاهش آسیب ها ضروری به نظر می رسد.

شرایط اقلیمی و جغرافیایی

سرما و برف بخصوص در مناطق کوهستانی این کشور در فصل زمستان که با دمای بسیار پایین و بارش برف سنگین مواجه هستند، این شرایط می تواند حتی دسترسی اندک به منابع غذایی، آب و خدمات بهداشتی را دشوار کند. برف و یخ زدگی جاده ها، حمل و نقل را مختل کرده و باعث خواهد شد که مواد غذایی و دیگر نیازهای اساسی به سختی به مناطق دور افتاده برسد.

وضعیت اقتصادی:

افغانستان یکی از کشورهای با بالاترین نرخ بیکاری در جهان است. طبق گزارش ها، بیش از 70 درصد جمعیت کشور زیر خط فقر زندگی می کنند(UNDP,2023). فصل سرما معمولاً با کاهش تولید محصولات کشاورزی همراه است. این امر منجر به افزایش نرخ بیکاری شده است که عدم دسترسی به شغل و درآمد کافی، توانایی خانواده ها، برای تامین نیازهای اساسی را تحت تاثیر قرار می دهد. وضعیت بد اقتصادی در فصل زمستان تاثیر مستقیمی بر زندگی روزمره مردم دارد. عدم توانایی در تامین نیازهای اساسی مانند غذا، وسایل گرمایشی، و درمان، مشکلات جدی برای خانوده ها ایجاد خواهد کرد. فقر و کمبود منابع غذایی می تواند به سوء تغذیه، بویژه در کودکان و زنان باردار، منجر خواهد شد که این موضوع نه تنها بر سلامت فردی تاثیر می گذارد بلکه اثرات بلند مدتی بر جامعه خواهد داشت.

افزایش نیاز به سوخت و گرمایش

با آغاز فصل سرما، نیاز به سوخت برای گرمایش خانه ها به شدت افزایش می یابد. خانواده هایی که با مشکلات مالی و بیکاری مواجه هستند، حالا با چالش جدیدی روبرو می شوند؛ تامین سوخت کافی برای گرم نگه داشتن خانه هایشان. قیمت سوخت در فصل سرما افزایش می یابد و این فشار بیشتری بر دوش خانوده ها می گذارد.

با توجه به وضعیت اقتصادی بسیار پایین و کمبود منابع مالی، خانواده های زیادی قادر به خرید سوخت کافی نخواهند بود که این امر مسبب زندگی سخت در شرایط سرد و خطرناک خواهد شد که استفاده از منابع غیر ایمن( مانند چوب های غیرقانونی یا زباله) از نمونه های بارز آن است که مشکلات بهداشتی و آلودگی هوا و یا آتش سوزیهای خطرناک را به دنبال دارد.

افزایش قیمت مواد غذایی و کالاهای اساسی

فصل سرما معمولاً با کاهش تولید محصولات کشاورزی همراه است. این امر منجر به افزایش قیمت مواد غذایی و کالاهای اساسی می شود. بسیاری از خانواده ها که قبلاً با کمبود غذا مواجه بودند حالا با مشکلات بزرگتری روبرو خواهند شد که این موضوع می تواند به سوء تغذیه و مشکلات بهداشتی بسیاری منجر شود.

بیماریهای تنفسی و بهداشتی

سرمای شدید و عدم دسترسی به منابع گرمایشی مناسب میتواند خطر ابتلاء به بیماریهای مختلف افزایش می یابد.  باعث افزایش بیماریهای تنفسی و عفونت ها شود. این موضوع به سیستم بهداشتی فشار آورده  و میتواند جان انسانهای زیادی را به خطر بیندازد. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2023، در فصل سرما، میزان ابتلا به بیماریهای تنفسی در افغانستان به شدت افزایش یافته است(WHO,2023). این موضوع نیز نه تنها بر کیفیت زندگی آنها تاثیر منفی می گذارد بلکه بار اضافی نیز بر سیستم بهداشتی کشور ایجاد می کند.

مشکلات آموزشی

بسیاری از کودکان با شروع فصل سرما به دلیل فشارهای مالی مجبور به ترک تحصیل می شوند. (نیمی از جامعه که زنان و دختران هستند نیز از آموزش و کار و فعالیت اجتماعی بیش از سه سال محروم شده اند.) براساس گزارش یونیسف حدود  سه ونیم میلیون کودک در افغانستان از تحصیل محروم هستند. این موضوع نه تنها آینده آن ها را تحت تاثیر منفی قرار میدهد بلکه بر توسعه جامعه نیز تاثیر منفی می گذارد. همچنین درشروع فصل سرما مدارس با کمبود منابع و امکانات مواجه هستندکه قطعاً کیفیت آموزش را کاهش می دهد.

مهاجرت داخلی

با شروع فصل سرما به دلیل شرایط اقتصادی نامناسب و بیکاری، بسیاری از مردم ممکن است تصمیم به مهاجرت داخلی بگیرند تا به دنبال شرایط بهتر زندگی باشند. این مهاجرت ها می تواند فشار بیشتری بر مناطق میزبان وارد نماید که ممکن  است منجر به تنش ها ی اجتماعی شود.

کمبود کمک های بشروستانه

با شروع فصل سرما و با توجه به بحران اقتصادی و وضعیت نابسامان مردم، نیاز به کمک های بشردوستانه افزایش یافته است که در بسیاری از موارد، این کمک ها ناکافی یا نامنظم هستند. عدم دسترسی به کمک های فوری می تواند وضعیت را بحرانی تر کند و نیاز به اقدامات فوری را بیشتر نمایان سازد.

عدم ثبات سیاسی

وضعیت سیاسی ناپایدار نیز بر وضعیت اقتصادی تاثیرگذار است. عدم وجود یک حکومت پایدار و کارآمد مانع از جذب سرمایه های خارجی و توسعه زیر ساخت ها می گردد که به تبع آن، وضعیت اقتصادی مردم را بدتر می کند.

با توجه به اهمیت موضوع، درک این نکته ضروری بنظر می رسد که اقتصاد پایین مردم در فصل سرما تاثیرات عمیق و ناخوشایندی بر کیفیت زندگی آنها دارد. این تاثیرات نه تنها بر جنبه های مادی زندگی بلکه بر سلامت روانی و اجتماعی نیز اثرگذار است لذا برای بهبود وضعیت، نیاز به برنامه های حمایتی، توزیع کمک های انسانی، سرمایه گذاری در زیرساخت ها و همکاری های بین المللی و حمایت از کشاورزی پایدار را می طلبد تا بتوان شرایط زندگی مردم را بهبود بخشید و از بحران های انسانی جلوگیری کرد.