واقعیت‌های تراژیک بیست سال حضور امریکا در افغانستان

نویسنده: شکیب احمد سروش

امریکا پس از بیست سال اشغال افغانستان سر انجام به تاریخ ۲۴ ماه اسد ۱۴۰۱ ناگذیر به فرار از افغانستان شد؛ رخدادی که به دستور «جو بایدن» صورت گرفت؛ این خروج غیرمسئولانه باعث خلأ قدرت و هرج و مرج در افغانستان گردید که در پی آن روحیه مخالفین نظام تقویت و رئیس جمهور نیز پا به فرار گذاشت.

یکی از عمده دلایل انتقادها به دولت‌های مختلف امریکا، به جنگ‌های بیرون از خانه به ویژه در افغانستان و هزینه‌های تریلیون دالری آن است.

در ارتباط با هزینه‌های امریکا در افغانستان «دانشگاه براون» در یک بررسی همه‌جانبه، برآورد کرد این کشور در ۲۰ سال گذشته که از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ میلادی آغاز شده، در مجموع ۲.۲۶ تریلیون دالر برای جنگ در افغانستان هزینه کرده‌ است. به این معنا که این جنگ روزانه ۳۰۰ میلیون دالر برای امریکا خرج داشته و سرانه آن به ازای هر فرد افغان معادل ۵۰ هزار دالر بوده‌است.

در ادامه این بررسی آمده: «۲.۲۶ هزار میلیارد دالر هزینه‌ در افغانستان شامل بیش از ۸۰۰ میلیارد دالر هزینه‌های مستقیم جنگ و افزون بر ۸۵ میلیارد دالر صرف آموزش اردوی افغانستان شده ‌است.»

از نظر تلفات انسانی نیز جنگ افغانستان موجب جان باختن ۲ هزار و ۵۰۰ سرباز امریکایی و نزدیک به چهار هزار پیمانکار غیرنظامی امریکایی شده‌ است. همچنین «اداره بازرس ویژه امریکا در امور افغانستان» یا «سیگار» نیز در گزارشی اعلام کرد «در جنگ ۲۰ ساله ایالات متحده در افغانستان ۶۶ هزار نظامی و ۴۸ هزار غیرنظامی افغان کشته شده و ۷۵ هزار غیرنظامی دیگر نیز زخمی شده‌اند.»

با توجه به این تلفات جانی و هزینه‌های مالی، امریکا در نهایت شکست را پذیرفت و خاک افغانستان را برای همیشه ترک کرد اما همین خروج غیرمسئولانه نیز به وخامت اوضاع افغانستان افزود و از سوی دیگر، بی‌اعتمادی متحدان امریکا به سیاست‌های کاخ سفید را رقم زد.

پس از فرار امریکا، سیستم مالی و اقتصادی افغانستان فروپاشید و بانک‌ها از پول تخلیه گردید به گونه‌ی که شهروندان برای برداشتن پول‌های شان از نهادهای مالی به خصوص بانک‌ها، ماهها در صف منتظر می‌ماندند. حضور امریکا در افغانستان باعث گردید که خانواده‌های عزتمند و با شرف افغان، عزلت گزیده و اشخاص شرور و بی‌بنیاد بر اریکه‌ی قدرت تکیه بزنند. ورود فراشوتی سیلبریتی‌های افغان که متولد کشورهای غربی بودند باعث گردید که فساد اخلاقی و اداری اوج گرفته و لایه‌های مختلف ادارات به وضعیت گندیدگی برسد.

مردم افغانستان اعم از تمام اقوام و مذاهب متفقا بدین باور رسیده بودند که نظام تحت حمایت امریکا، راهی جز سقوط نداشت؛ چون وضعیت فساد اداری و اخلاقی باعث گردیده بود که مردم از نظام روگردان شده و احساس تعلق میان دولت و ملت به صفر تقلیل یابد.

قدرتمندان نظام پیشین، با اکت و اداهای فرعونی، انتظار داشتند که ملت آنان را تمجید و تکریم کنند، آنان در قبال ملت کمترین احساس مسئولیت نداشتند و صرفا خود را مستحق احترام و ربوبیت می‌پنداشتند؛ چنین وضعیت باعث سردی ملت از نظام گردید که در نتیجه بنیادهای آن از شهرها و روستاها سست گردید و مردم کاملا پشت نظام را خالی کردند، تا وقتیکه امریکا اقدام به خروج از کشور نمود، سیاسیون متوجه شدند که فاقد پشتوانه مردمی اند پیش از خروج کامل امریکا پا به فرار گذاشتند.