حضرت علی (ع) الگوی حمایت از مستضعفان و محرومان

خبرگزاری سریع: حجت‌الاسلام محمد‌ سالم “فهیمی” پژوهشگر و کارشناس امور دینی و تربیتی در یک گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری سریع ضمن تسلیت شهادت حضرت علی (ع) به ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی آن حضرت و الگو بودن برای تمام امت اسلامی از دوران‌های قدیم تا شرایط سیاسی و اجتماعی کنونی پرداخته است. 

ویژگی های اخلاقی و شخصیتی حضرت علی (ع) و الگو بودن برای تمام مسلمانان و بشریت

حجت‌الاسلام محمد‌ سالم “فهیمی” در این زمینه تصریح کردند که ایشان ویژگی‌های فراوان شخصیتی دارند که در مجموع همین ویژگی‌ها موجب شده که حضرت به عنوان یک الگوی تمام عیار و برجسته انسانی برای همه انسان های عزت خواه و شرافتمند، مخصوصا مسلمانان مطرح باشد.

در ادامه استاد فهیمی به چند ویژگی آن حضرت که دارای اهمیت خاصی اند اشاره کرد:

۱- حمایت از محرومان و مستضعفان از لحاظ معیشتی و عاطفی

یکی از ویژگی های مهم آن حضرت که همیشه ایشان را در اوج نگه داشته و ایشان را به عنوان یک الگو تبدیل کرده است بحث حمایت از مستضعفان و محرومان است. ما اگر به شکل درست به زندگی آن حضرت نگاه کنیم در تمام سطوح و لایه‌های زندگی آن حضرت این ویژگی‌ها را میبینیم مخصوصا در دو سطح.

یکی از ساحاتی که در خصوص حمایت از محرومان و مستضعفان مهم است، تامین معیشت و اقتصاد محرومان است. حضرت علی (ع) در این زمینه یکی از پیشگامان و افراد فعال است که با ایجاد فضاهای مناسب برای کار و تامین معیشت توانسته است پاسخ بسیارمناسبی به نیازمندی های جامعه و محرومان بدهند.

ایشان قنوات و باغ های زیادی را احداث کرده و چاه های زیادی را حفر میکردند تا زمینه کار و اشتغال را برای کسانیکه نیازمند و محروم بودند را فراهم کنند و همینطور با کمک رسانی به محرومان و مستضعفانی که توان کار نداشتند مانند ایتام و زنان بی سر پرست، به این نیازهای مهم با تمام گرفتاری های مرتبط با حکومت مستقیما خودشان رسیدگی میکردند.

ساحت دومی که در این زمینه خیلی قابل توجه است و کمتر به آن پرداخته شده، حمایت و تامین عاطفی مستضعفان و محرومان است. مانند هم بازی شدن با ایتام. این ویژگی خیلی مهمی است که ایشان هم در بعد اقتصادی و هم در بعد عاطفی تامین گری داشتند. متاسفانه این مسئله امروز یا دیده نمیشود یا خلافش به چشم میخورد که امروز محرومان جامعه در کنار تمام نیازهایشان بزرگترین و مهم ترین نیازشان کمبود عاطفه و مهر انسانی است که حضرت در این زمینه گام های بلند و استواری را برداشته اند و از این جهت الگو و چهره ممتازی را از خودش به تصویر کشیده است.

۲- عدالت خواهی و عدالت پیشگی

استاد فهیمی: در گفتوگویی با اصحاب پیامبر عظیم الشأن اسلام که آنها خواستار سهم بیشتری از بیت المال بودند، حضرت اولا آنها را ارجاع میدهند به سیره پیغمبر که آیا پیامبر شما را نسبت به دیگران برتر میدادنستند؟ پاسخ دادند خیر، ایشان سهم مارا به صورت مساوی با دیگران پرداخت میکردند.

ابن ابی الحدید می‌گوید که در روز دوم تصدی حکومت ایشان بود که مردم  را در مسجد جمع کردند و در ضمن سخنرانی به آنها گفتند تمامی اموال به یغما رفته از بیت المال را برمیگردانم حتی اگر کابین زنان‌تان شده باشد یا با آن غلامی خریده باشید. این کار را عملا هم آن حضرت انجام دادند و شدت عدالت امیرالمومنین علی(ع) موجب شد که تنش هایی که از طرف بعضی دامن زده میشد به شهادت ایشان منجر شود.

استاد فهیمی در ادامه بیان کردند:‌ شما در هیچ جای تاریخ شاهد مبارزه با تبعیض در حد وسیع را نمی‌توانید پیدا کنید که سهم یک انسان حاکمیتی مثل خود حضرت علی (ع) مساوی با سهم یک انسان عادی باشد.

در زمینه عدالت حضرت علی (ع) یکی از دانشمندان مسیحی که کتابهایی هم در رابطه با امام علی (ع) دارند میگویند: قتل فی المحراب لشدت عدله

ایشان به خاطر شدتی که در عدالت داشتند در محراب شهید شدند و الا بصیرت قوی که ایشان داشت و اشرافی که در جریان های اجتماعی داشتند میتوانستند خیلی زودتر مخالفان خود را در سر جایشان بنشانند.

در تاریخ دیدیم، خواندیم و شنیدیم که آن حضرت تا نهایت ارفاق و خویشتن داری را با مخالفانشان خرج میکردند.

اینها نمونه‌ای است از عدالت بی مانند حضرت علی (ع) که حتی مخالفان ایشان معترف بودند که مثل علی در عدالت و سختگیری عدالت و انصاف کسی هنوز زاده نشده است و علی نسخه بی مانند در این زمینه پس از پیغمبر بوده وخواهد بود.

نقش حضرت علی (ع) در دوران پیامبر (ص) و پس از ایشان

استاد فهیمی: مولای متقیان در دوران پیامبر دارای یک نقش ممتاز و روشنی است که از همراهی بی چون و چرا شروع می‌شود و با فداکاری و سخت کوشی پیش میرود و با انقیاد و اطاعت محض از پیامبر ادامه پیدا میکند.

حضرت فاطمه زهرا(س) میفرمایند: مکدودا فی ذات الله −آن حضرت یک انسان سخت کوش در مسیر رضایت الهی بود.

سیدا فی اولیا الله ‫−او در میان دوستان خداوند از بزرگان پیشگام و پیش تاز بود.

قریبا من رسول الله −نزدیکترین فرد به پیغمبر بود.

مشمرا ناصحا کادحا −یعنی هر وقت که عرصه تنگ میشد و زمان نقش آفرینی پیدا می‌شد حضرت کمر بسته بود و نهایت آمادگی را داشتند و همینطور انسان رنج پذیر بودند.

و اما بعد از زندگی حضرت پیغمبر میتوانیم به صورت مختصر بگوییم که ایشان بهترین ادامه دهنده راه آن حضرت بودند که در منش، گرایش ورفتارخودش توانست زندگی آن حضرت راتصویر گری کند.

وصیت‌های حضرت علی (ع) در آخرین لحظات زندگی

استاد فهیمی: طبق منابع که در دست است مثل تاریخ طبری و امثال این کتاب‌ها موارد زیادی را حضرت در آخرین لحظهها در وصیت نامه اش دارد.

ما می‌توانیم به صورت مختصر به چند مورد از این موارد اشاره کنیم:

یکی ازوصیت های حضرت در باره ایتام و نیازمندان است که با این جملات شروع میشود: الله الله فی الیتام و یکی از سفارش‌ها و وصیت های آن حضرت حمایت و یاری از مظلومان است که در موضع گیری های آن حضرت قبل از لحظات آخرعمرشان هم دیده میشود. کونوا لظالم خصما و للمظلوم عونا شما باید با ستمکاران دشمن و با مستضعفان و مظلومان یار و یاور باشید.

یکی دیگر از وصیت‌های ایشان در باره نماز و جهاد است. این وصایا میرساند که حضرت در زندگی خودش اهتمام ویژه به این موارد داشته اند که در واپسین لحظات زندگی به عنوان مسائل مهم و سرفصل های بسیار ارزشمند به آنها تاکید و سفارش می‌کند.

آشناسازی جوانان با شخصیت‌ و اخلاق حضرت علی (ع)

محمدسالم فهیمی: آشنایی با الگوهای زندگی از جمله مولای متقیان حضرت علی (ع) برای همه ما لازم است، مخصوصا برای جوانانی که اوج قوت جامعه محسوب می‌شوند و در واقع زمام آینده ما به لحاظ اجتماعی و فکری و اقتصادی و سطوح مختلف زندگی به دست آنها است و لازم است که آنها با زندگی چنین افراد و شخصیت های ممتازی آشنا شوند.

راه کار هایی که میتوان ارائه کرد این است که ما میزان شناخت و مطالعه مردم را نسبت به حضرت مولای متقیان بالا ببریم و زمینه هایی را ایجاد کنیم که شناخت جامعه از شخصیت بی مانند ایشان در یک مرحله درست شناختی برسد تا بر اساس آن شناخت‌ها و باورها، رفتار مطلوب و مقصودی را از جوانان‌مان دریافت کنیم تا جامعه ما از این رفتار منتفع شود.

یکی دیگر از راه‌ها این است که خودمان به عنوان یک انسان متدین و انسان مسلمان مثل حضرت علی (ع) عمل کنیم هم در حمایت از دین، هم در مورد حمایت از اقشار مستضعف و همینطور در عرصه عبادات و طاعات الهی.